Cajon opnemen & versterken - Wat is de beste methode?

De eerste cajons deden pas in de jaren tachtig hun intrede in de westerse populaire muziek. Menig geluidstechnicus krabde zich achter de oren. Inmiddels zijn er een aantal beproefde methodes ontstaan voor het uitversterken en opnemen van cajons. In dit blog licht ik een tipje van de sluier op.

Microfoon voor het klankgat

Een populaire manier om een cajon uit te versterken is door een bassdrum-microfoon op een statief te monteren en vóór of in het klankgat te plaatsen. Op deze manier pak je behoorlijk wat lage frequenties. En omdat de microfoon achter je staat, is hij niet in beeld. Er zitten helaas ook best wat nadelen aan deze methode. Zo zul je een flinke boost in de hoge frequenties nodig hebben om ook de snaren tot hun recht te laten komen (de meeste cajons zijn namelijk voorzien van snaren). Verder hebben veel cajonspelers (cajonisten?) de neiging om de cajon een beetje naar achter te kantelen. Door deze beweging ten opzichte van de microfoon verandert het geluid drastisch. Bovendien loop je het risico dat de cajon tegen de microfoon stoot, wat een luide ‘DONK’ veroorzaakt in de zaal.

Microfoon in de cajon

Vanwege de bovenstaande nadelen wordt de microfoon ook wel eens op een kussentje in de cajon gelegd. Klanktechnisch is dit alleen niet de beste plek om een bassdrum-microfoon te leggen. Deze microfoons zijn meestal cardioïde, wat in deze positie betekent dat de microfoon gericht is op de onderste rand van het slagvlak. Wat veel beter werkt op deze plek is een grensvlakmicrofoon. Grensvlakmicrofoons, ook wel PZM’s genoemd (pressure zone microphones) zijn condensatormicrofoons met een platte behuizing die je neer kunt leggen op de grond, op tafel….of in een cajon dus. De capsule is naar boven of schuin naar boven gericht waardoor hij veel meer detail opvangt van de plek waar de handen het slagvlak raken.

Cajon opnemen & versterken - Wat is de beste methode?
Een grensvlakmicrofoon in een bassdrum

Pickup

Er bestaan cajons met een ingebouwde pickup en je kunt ook een losse pickup kopen die je zelf in je cajon kunt inbouwen. Pickups, ‘elementen’ in het Nederlands, hebben als voordeel dat je geen last hebt van rondzingen en een pickup vangt ook geen geluiden op van je podiumgenoten. Wel zal een element nooit zo natuurlijk klinken als een microfoon.

Opnames: extra microfoon

Voor opnames zul je snel merken dat de bovenstaande methodes wat tekort schieten. Een microfoon in de cajon is heel praktisch en je krijgt veel definitie, maar zonder de ambiance van een concertzaal blijft er een claustrofobisch geluid over. Gelukkig hoef je bij studio-opnames geen rekening te houden met rondzingen en zolang de cajon het enige is dat je opneemt, heb je ook geen overspraak. Je kunt dus gerust een extra microfoon pakken en die wat verder weg zetten voor wat ruimtelijkheid. Vergelijk het met de room mics bij een drumstel. Wat erg mooi kan werken, is een stereo-opstelling. Je kunt hiervoor kleinmembraan- of grootmembraan condensatormicrofoons gebruiken.

Fase

Als je meerdere microfoons gebruikt om vanuit verschillende punten je cajon op te nemen, kan het zijn dat het juist heel dun gaat klinken. Je hebt hier waarschijnlijk te maken met een fase-probleem. Stel, je legt een grensvlak-microfoon in je cajon en een zet een X-Y-stereopaar aan de voorkant, ongeveer een meter van het slagvlak. Door het verschil in afstand bereikt het geluid van je cajon de grensvlakmicrofoon een paar milliseconden eerder dan het stereopaar. Dat lijkt misschien niet veel, maar het is genoeg om ervoor te zorgen dat de lage frequenties van beide microfoons op zo’n ongunstige manier samenvallen dat ze elkaar uitdoven. De eenvoudigste manier om dit op te lossen, is door de polariteit om te keren van de grensvlakmicrofoon of die van het stereopaar. In het blog over fase lees je hier meer over.

Zie ook

» Cajons
» Bassdrum-microfoons
» Grensvlakmicrofoons
» Alle studiomicrofoons
» Alle live-microfoons
» Alle Microfoons & Accessoires

» Opnames maken van shakers, tamboerijns en andere handpercussie
» Percussie leren spelen? Gebruik deze tips en technieken!
» Cajon-ritmes leren spelen – De basis
» De geschiedenis van de cajón
» Hoe speel je cajon?
» Haal het beste uit je cajon: 5 snelle en simpele trucs
» Opnames maken met elektronisch drumstel – 3 methodes
» Drums opnemen: een vak apart

3 reacties
  1. Léon schreef:

    Hoe versterk je de cajon in een live setting? Alleen de grensvlak microfoon? In mijn situatie heb ik een FOH en een AUX send naar een livestream. T.b.v. de livestream hebben we twee ambient mics in de zaal hangen.
    In de huidige situatie hangt er een (SM57-achtige) microfoon achter de cajon waarvan ik inderdaad precies de nadelen ondervindt die je beschrijft!

    • Het hangt een beetje af van hoe tevreden je bent met het geluid van alleen een grensvlakmicrofoon. De afstand tot de zaalmicrofoons is waarschijnlijk zo groot dat je een duidelijk waarneembare delay hoort als je de grensvlakmicrofoon en de zaalmicrofoons mengt. Als je de grensvlakmic te onnatuurlijk vindt klinken kun je een extra condensatormicrofoon aan de voorkant zetten, als je dat tenminste niet storend vindt voor het beeld. Het kanaal van de condensatormicrofoon kun je via de aux ook naar de live stream sturen.

  2. Chris de Vries schreef:

    weer wat geleerd.. thx

Laat een reactie achter