Wat zijn DIP-switches?

Een DIP-switch is in feite een elektrische schakelaar die je handmatig kunt bedienen die samen met meerdere switches op één paneeltje zitten. Je kunt de term gebruiken voor één enkele switch of voor de hele unit. In de licht- en geluids-industrie zijn ze vooral bekend onder de lichtjockeys. Ze worden namelijk standaard gebruikt om op verlichtingsunits aan te geven welk DMX-kanaal of kanalen ze moeten gebruiken. Zodat je vanaf je lichttafel het juiste signaal kan sturen.

Oke, dat was een hele hoop info in één keer. Even vanaf het begin. Verlichting kan werken met een aan/uit knop of het kan ‘intelligente’ verlichting zijn. Dit houdt in dat je op een bepaalde manier kan besturen wat de unit doet. Dit is in de meeste gevallen via DMX.

Wat is DMX?

DMX is een communicatieprotocol wat is ontwikkeld om sturing te geven aan lichten. Het werkt via kleine stroompjes over een XLR-kabel. Elke verlichtingsunit heeft in XLR in en XLR uit om je signaal wat je stuurt vanaf je lichttafel door te lussen/geven aan de rest van je verlichting. (zie afbeelding hierboven) Een zogenaamd DMX-universe bestaat uit 512 kanalen dit houdt in dat je tot 512 verschillende signalen over één XLR-kabel kunt sturen. Als je dus bijvoorbeeld een movinghead hebt die 16 DMX-kanalen nodig heeft om aan te sturen. Dan heb je dus 512 gedeeld door 16 is 32. Dan zou je 32 van deze movingheads op één “rijtje” kunnen zetten en allemaal aansturen met één DMX-universe.

Belangrijk om te weten is: Je geeft altijd het zogenaamde START-adres in je DIP-switches. Even uitgaand van het bovenstaande voorbeeld met de movinghead van 16 DMX-kanalen. De eerste movinghead zet je op DMX-kanaal 1. Deze movinghead gebruikt dus de kanalen 1 t/m 16. Voor de tweede movinghead stel je het adres via de DIP-switches in op 17. Zodat de tweede movinghead gebruik gaat maken van kanaal 17 t/m 32. Movinghead drie begint nu op kanaal 33, enz, enz.

Hoe ga je nu alleen elke movinghead laten weten op welke DMX-kanalen ze zitten?

De functie van de DIP-switch

Hier komen de DIP-switches om de hoek kijken. Via deze de DIP-switches stel je namelijk in naar welk kanaal de movinghead moet ‘luisteren’. Om dit te kunnen doen bestaat elke DIP-switch unit uit minimaal 9 aparte DIP-switches. Soms is hierbij ook nog een 10de aanwezig die een aparte functie heeft. Meestal is dit om het apparaat in de DMX modus te zetten.

Hoe bepaal je welke van de DIP-switches je aan of uit moet zetten? Dit is in feite heel simpel rekenen. De DIP-switches staan elk voor een getal. Hieronder ze even allemaal op een rijtje.

1 = 1

2 = 2

3 = 4

4 = 8

5 = 16

6 = 32

7 = 64

8 = 128

9 = 256

Snap je het principe? Bij elke volgende switch in het rijtje verdubbelt het getal. En met deze negen switches kun je elke getal aangeven van 1 tot 511. Een heel DMX-universe!

We zullen het even uitleggen aan de hand van een voorbeeld. We hebben een lamp op DMX. Deze willen we op DMX-kanaal 345 zetten. Dan gaan we eerst kijken welk grootst mogelijk getal van de hierboven waardes kunt gebruiken. Dat is in dit geval 256. Deze halen we dan af van de 345. Dan blijft er nog 89 over. Via het zelfde principe kijken we wat er nog in die 89 past. Dat is in dit geval 64. Dan blijft er nog 25 over. Dan gaan we op dezelfde manier verder en halen we er nog een keer 16 vanaf, nog een keer 8 en als laatste nog een keer 1. Dan zijn we bij nul.

Dus om op kanaal 345 te komen moeten we dus schakelaar 9, 7, 5, 4 en 1 in de ON-stand zetten. En zo hebben we deze lamp het DMX-kanaal 345 toegewezen en zal deze dus alleen reageren als er op dit kanaal vanaf de lichttafel informatie wordt gestuurd.

Software

Nu was dit een best lang voorbeeld en om nu al die waardes te gaan onthouden is ook niet echt makkelijk. Daar zijn tegenwoordig gelukkig genoeg oplossingen voor. Zo heeft bijna elke fabrikant van verlichting online wel een DIP-switch calculator op zijn website of als programma wat je kunt downloaden. Eveneens zijn er ondertussen genoeg App’s beschikbaar voor op je smartphone zodat je altijd en overal een calculator bij de hand hebt.

Binaire code

DMX-adressen worden vaak aangegeven in een binaire code. Dit houdt in een rijtje enen en nullen. Hierbij betekent de nul dat een DIP-switch uit staat en een één dat een DIP-switch aan moet staan. Met bovenstaand voorbeeld krijg je dan de binaire code: 100110101. Hiermee kan iedereen een stuk makkelijker aangeven welke DIP-switches omgezet moeten worden in plaats van bijvoorbeeld helemaal uit te schrijven: ‘Je moet schakelaar 1, 4, 5, 7 en 9 op ON zetten en de rest niet.’

Andere functies van DIP-switches

Bij sommige lichtapparatuur hebben de DIP-switches naast hun functie om aan te geven op welk kanaal het apparaat moet werken ook nog andere functies aan boord. Als er dan geen DMX-signaal binnenkomt of niet aangesloten is kun je bij bepaalde standen van de DIP-switches het lichtarmatuur in bijvoorbeeld een automatische of geluidsgestuurde modus zetten. Dit is niet op elk paaraat van toepassing en hier zijn ook geen vaste standen voor. Check hiervoor altijd even de handleiding van je lichteffect.

De moderne tijd

Tegenwoordig zie je minder en minder DIP-switches op lichtapparatuur. Steeds vaker worden de instelling nu geregeld via een TFT of LED schermpje waarbij je het DMX-kanaal kan instellen. Tot op zekere hoogte is dit veel makkelijker, maar het lichtjockey zijn verliest hierdoor wel weer een beetje zijn charme. Nu kan iedereen het namelijk gemakkelijk instellen, dit in tegenstelling tot vroeger toen je als lichtjockey op de opleiding alle binaire waardes moest leren en kennen. Anders kwam je niet ver in de verlichtingswereld. Wat dat betreft hebben we het allemaal wel een stuk makkelijker gekregen.

Elektronica van een elektrische gitaar repareren? Zo doe je het zelf! Hoe stem ik mixer, speakers en versterker op elkaar af? Mixen met inserts en aux sends Mixen met een mix bus Zo kun je je keyboard aansluiten op een versterker of mengpaneel Uitbreiden van je interface: meer in- en uitgangen mogelijk?