Als je muziek opneemt met een DAW of met een digitale recorder dan ben je vast de termen sample rate en bit-diepte wel eens tegengekomen. Dit zijn de belangrijkste twee factoren die bepalen hoe gedetailleerd het geluid wordt vastgelegd. De sample rate bepaalt het frequentiebereik van je opname en de bit-diepte het dynamisch bereik. Lees verder om erachter te komen welke instellingen jij het beste kunt gebruiken voor je producties.

Sample rate en bit-diepte

Sample rate: audio pixels

De sample rate van een digitaal signaal kun je vergelijken met de hoeveelheid pixels in een digitale foto. Net als bij digitale foto’s wordt digitaal geluid opgedeeld in heel kleine stukjes. Bij foto’s worden die stukjes pixels genoemd en bij geluid samples. De sample rate wordt uitgedrukt in kilohertz (KHz). De standaard sample rate voor CD’s is bijvoorbeeld 44.1 kHz. Dat betekent dat elke seconde van je opname uit 44100 samples bestaat. Anders dan bij foto’s ga je bij heel lage sample rates geen ‘blokjes’ horen. Het geluid wordt vooral doffer.

Waarom 44.1 kHz?

Eind jaren zeventig besloten Sony en Philips om 44.1 KHz te kiezen als standaard sample rate voor hun digitale audio-apparaten. Dat getal lijkt misschien willekeurig maar er zit wel degelijk een gedachte achter. De sample rate moet namelijk minstens twee keer zo hoog zijn als de hoogste frequentie die je wilt vastleggen. Als de sample rate lager is kunnen super hoge frequenties verkeerd worden geïnterpreteerd door de converters. Dit verschijnsel heet ‘aliasing’. Aangezien het menselijk gehoor in theorie frequenties van 20 Hz tot 20 kHz kan waarnemen moet de sample rate minstens 40 kHz zijn. Die extra 4.1 kHz is bedoeld als een soort buffer voor de low-pass filter die wordt gebruikt om aliasing boven de 20 kHz te voorkomen.

Waarom hoger dan 44.1 kHz?

Audio interfaces en DAW’s bieden vaak de mogelijkheid om op veel hogere sample rates op te nemen, soms wel 192 kHz. Dit heeft een aantal voordelen. Zo kan de eerdergenoemde low-pass filter veel geleidelijker worden ingesteld. Verder zul je bij time stretching en pitch shifting minder snel last krijgen van bijgeluiden. Houd er wel rekening mee dat hoe hoger de sample rate is, hoe groter je audiobestanden worden. Ook vragen plugins bij hogere sample rates veel meer rekenkracht van je computer.

Smack my bits up

De sample rate vertelt ons dus uit hoeveel stukjes de opname is opgebouwd. Maar uit hoeveel verschillende stukjes kunnen we dan kiezen? Met andere woorden: in hoeveel stapjes gaan we van de zachtste sample naar de hardste sample? Dit bepalen we met de bit-diepte. Bij de meeste audio interfaces en DAW’s heb je de keuze uit 16 bits of 24 bits. Als je heel zachte opnames maakt bij een lage bit-diepte, heb je kans dat de zachtste passages ten onder gaan in ruis en je kunt zelfs distortion krijgen.

99 problems but a bit ain’t one

De standaard bit-diepte voor CD’s is 16 bits en dat geeft ons een dynamisch bereik van 96 dB. Dat is een flinke verbetering ten opzichte van bijvoorbeeld tape (+/- 80 dB) maar toch wordt er in de studiowereld meestal gekozen voor 24 bits. Met de 144 dB die we dan hebben aan dynamisch bereik hoeven we ons eigenlijk nauwelijks druk te maken over de ruis die het digitale medium aan het signaal toevoegt. Sterker nog: je kunt beter iets te zacht opnemen en mixen dan te hard.

Meer lezen?

Uitbreiden van je interface: meer in- en uitgangen mogelijk?
Zelf thuis muziek produceren: dit heb je nodig
Loudness War: hoe hard is hard genoeg?
» Wat is sampling?
» Wat zijn romplers en samplers?

Welke instellingen gebruik jij voor je producties? Deel het hieronder met ons!

2 reacties
  1. Frank Schulkes schreef:

    Er gaat een wereld voor mij open. Heel interessante artikelen vind ik hier. Dank!
    Ik wil geluid opnemen om aan mijn video’s toe te voegen die ik met een DRSL camera maak. Vooral in de natuur.
    Daartoe heb ik een Tascam DR-44WL aangeschaft.

    Waar ik naar zoek is hoe ik die recorder goed instel. De handleiding veronderstelt voorkennis die ik niet heb.

    Ook zou ik erg geholpen zijn met een algemeen handboek over geluid opnemen met een recorder.
    >>> graag aanbevelingen en titels.

    • Goed om te horen dat je er iets van hebt opgestoken. Wij hebben niet zoveel boeken over geluid opnemen met een recorder. Op zich is het opnemen met een recorder vrij eenvoudig. Belangrijkste dingen om rekening mee te houden zijn sample rate, bit diepte en gain. Daarnaast biedt je recorder waarschijnlijk ook extra functies zoals een high pass filter (om extreem lage frequenties eruit te filteren) en een limiter (om clipping te voorkomen bij luide geluiden). Als je buiten gaat opnemen is het belangrijk dat je een goede windkap om je microfoons doet. Welke kennis mis je nog?

Laat een reactie achter