Opleiding tot producer: de moeite waard?

Studio-apparatuur en -software worden steeds betaalbaarder. Met een beetje sparen kun je al snel je eerste stappen zetten op het gebied van muziekproductie. Maar dan? Ga je jezelf alles aanleren? Experimenteren, handleidingen lezen, YouTube-tutorials volgen… Of ga je een opleiding tot producer volgen? In dit artikel zet Gastblogger en songwriter Ben Govers de voor- en nadelen van zo’n cursus op een rij. Daarna kun je hopelijk zelf beslissen of een muziekproducer-opleiding voor jou de moeite waard is.

• Vaardigheden en ervaring: waar vind je dat?
• Een cursus/opleiding kiezen: wat zoek je precies?
• Wat ga je leren tijdens zo’n opleiding?
• Kan ik het echt niet gewoon zelf?
• Maar ik wil niet hetzelfde gaan klinken als alle anderen!
• Nadelen van een opleiding
• Zie ook

Vaardigheden en ervaring: waar vind je dat?

Vroeger moest je voor een klein vermogen aan materiaal bij elkaar sparen om een beetje werkbare homestudio in te richten. Tegenwoordig kun je met een Digital Audio Workstation van een paar honderd euro (of zelfs minder!) erg ver komen. En ook de markt voor studiomonitoren, microfoons en dat soort zaken heeft niet stilgestaan: voor heel beschaafde bedragen heb je een prima setup. Wat er daarna gebeurt, is dat je wordt geconfronteerd met ontzettend veel mogelijkheden. En al die mogelijkheden vragen om vaardigheden en ervaring. Zodra je met je studio gear aan de slag gaat, zul je snel tegen zaken aanlopen waar je – ook met Youtube-tutorials – niet echt meer mee vooruit komt.

Een cursus/opleiding kiezen: wat zoek je precies?

Voor degene die er echt wat mee wil komt dan de cursus of opleiding in beeld. En met de opkomst van toegankelijke technologie en de stortvloed aan informatie op het internet, is ook dit aanbod sterk gegroeid. Je kan een voltijds opleiding willen, omdat je weet dat je er je carrière van wil maken. Voor meer mensen wordt het echter een deeltijdopleiding naast een vaak al druk leven. Mocht je dus op dat punt zijn aanbeland, oriënteer je dan goed. Er is veel te krijgen, kies niet te snel. En houd er ook rekening mee dat ‘producer’ heel veel kan betekenen: het kan gaan over een moderne producer (iemand die alles zelf doet, vaak elektronische muziek) of iemand – vaak achter de knoppen van een mengpaneel – in een studio, die met de band of artiest naar een zo goed mogelijk eindproduct toewerkt. Of juist iemand die meer een zakelijke vertegenwoordiger is vanuit de platenmaatschappij. Of een mengvorm.

Wat ga je leren tijdens zo’n opleiding?

Hieronder een aantal dingen om in de gaten te houden als het gaat om je eigen wensen (wat wil je eigenlijk leren?). Maar ook om te beoordelen wat er wordt aangeboden: wat ga je hier leren? En, om daar maar mee te beginnen, de dingen waar je volgens mij wat over moet leren – ook al is het over het algemeen niet de meest populaire leerstof!

Akoestiek: moeilijk onderwerp

Het cliché-beeld van een beginnende producer: een jongen (gelukkig ook steeds vaker een meisje) van een jaar of 18 die met digitale apparaten is opgegroeid. En die zich met nog veel vrije tijd, energie en enthousiasme een DAW snel eigen maakt en alles weet van de muziekstijl waar hij of zij mee bezig is. En voor zo’n jonge enthousiasteling komt dan een beetje een vervelende afslag: akoestiek. Wat zie je voor je? Eierdozen. Platen aan het plafond. Moeilijk kijkende grijzende mannen in de Abbey Road Studio. Maar de akoestische natuurwetten gelden (net als belasting) voor iedereen. “Grote ruimtes = kleine problemen, kleine ruimtes = grote problemen” is een veel veelgehoorde uitspraak bij geluidstechnici. Vooral lage tonen zijn in je thuisstudio een issue. Die geluidsgolven hebben lengtes van soms enkele meters (langer dan je kamer) en kunnen elkaar zo beïnvloeden dat je dingen niet hoort die er wel zijn en andersom. Dus sommige golven worden uitgedoofd en andere juist versterkt. Hoe kun je hiermee omgaan? Een fatsoenlijke opleiding spendeert hier tijd aan. Ze zorgen dat je de basics begrijpt en geven je een wegwijzer voor de toekomst – ook voor het verbeteren van de akoestiek in je studio.

Wat nog meer?

Populairder (want leuker) zijn over het algemeen de volgende elementen die je kunt tegenkomen in een opleiding:

• Les over mixage, microfoons en randapparatuur.
• Les over synthese en sampling
• Veel tips over workflow, plugins, etc.
• Advies over de muziekbusiness en contracten
• Gastlessen (vragen stellen aan mensen uit het vak)
• Praktijklessen (graag in kleine groepen en met de juiste begeleiding)
• Excursies (naar bijvoorbeeld bekende studio’s)

Misschien wel het belangrijkste: feedback op je werk

Feedback op je werk kun je krijgen van een professional en van medestudenten. Je leert op deze manier ook de verschillende elementen van je productie onderscheiden: heb je een eigen stijl? Wat kan er beter aan je mix? Ben je ergens slordig geweest? Wat valt mensen positief of negatief op, dat mogelijk helemaal aan jouw aandacht is ontsnapt? Waar doet het mensen aan denken, en ken je die artiesten?

Samengevat: structuur

Samengevat zou je kunnen zeggen dat je vooral heel veel perspectief krijgt op wat je aan het doen bent. Wat kun je goed en waar moet je aan werken? Hoe (hard) werken anderen? In de stortvloed aan informatie en ‘eisen’ die de wereld aan je lijkt te stellen (hallo internet), biedt een opleiding je structuur.

Kan ik het echt niet gewoon zelf?

“Maar”, hoor ik je denken, “allemaal leuk en aardig, maar het internet staat ram- en ramvol met tutorials over letterlijk alles.” Van groot (wat staat er in een studio en waar is het voor?) tot klein (waar is dit ene knopje in dit submenu van Ableton voor?): alles is te vinden. Dat is fantastisch, maar feitelijk vind je alleen waar je naar zoekt. Voor een belangrijk deel borduur je dus voort op de kennis die je al hebt! Je mist daarmee complete categorieën aan waardevolle informatie. Daarnaast is er geen samenhang in de lesstof. Iedereen vertelt het op zijn eigen manier en elke tutorial of uitleg is ook weer een bron van afleiding met doorklikken of automatische doorstart bij filmpjes. En ook hier weer het belangrijkste: er is geen feedback. Om dingen te leren moet je ze doen en bij een doe-het-zelf-opleiding is er over het algemeen geen feedback of je het goed hebt gedaan.

Maar ik wil niet hetzelfde gaan klinken als alle anderen!

Een bekend beeld dat hoort bij toneelscholen en conservatoria, is het windtunnel-effect: iedereen wordt geconfronteerd met dezelfde docenten, werkvormen, examens etcetera, waardoor iedereen meer en meer op elkaar gaat lijken in zijn of haar muziekspel. Bij een fatsoenlijke productie-opleiding hoef je hier minder bang voor te zijn; het gaat namelijk om het beheersen van technologie om vervolgens beter te kunnen doen wat je wilt. Je wilt je muziek beter en rijker laten klinken, maar niet anders. Er is – los van de inspiratie die je opdoet van klasgenoten – in principe geen invloed op je creatieve product. Wat wel belangrijk is, is dat je de juiste opleiding kiest, zoals ik hierboven al zei. Dus als je bijvoorbeeld andere artiesten of bands wilt gaan opnemen/produceren in een studio, je niet een opleiding gaat volgen die eigenlijk vooral gaat over het maken van elektronische muziek.

Nadelen van een opleiding

Maar er zijn toch ook wel nadelen aan een opleiding? Natuurlijk! Je moet ten eerste geld en tijd investeren. En je haalt eruit wat je erin stopt, dus als je het goed doet kost het veel tijd. Daar moet je in je omgeving wel ruimte voor maken. Daarnaast is leren/studeren niet altijd even leuk en kan het confronterend zijn, zeker als je klasgenoten sommige stof veel gemakkelijker tot zich nemen of ‘al weten’. Wie weet ga je denken: waar ben ik aan begonnen? Van de andere kant is zo’n opleiding dus ook weer een levensles. Maar realiseer je dat je, net als je geld, je je tijd maar één keer kunt uitgeven.

Ben jij van plan een producer-opleiding te volgen: waarom? En als je zo’n opleiding gevolgd hebt: wat waren je positieve en negatieve ervaringen? Laat hieronder een reactie achter!

Zie ook

» 7 tips om als muzikant of producer je eigen geluid te vinden
» Geslaagde opnamesessies in 5 stappen
» Orkest-muziek maken voor een pop-song
» Wat is de beste DAW voor beginners?
» Mixen met koptelefoon – (On)verstandig?
» Waarom artiesten ghost producers gebruiken
» Mixen & masteren van muziek – Leer het hier!
» Opnames maken – Alles over recording
» Band opnemen: zelf doen of in de studio?
» 5 manieren om je mix harder te laten klinken
» Hoe kun je doorbreken als producer?
» Van DJ naar producer: wat is het verschil?
» Wat doet een producer?

» Alle Studio & Recording gear

Gastblogger Ben Govers

Gastblogger Ben Govers (1981) heeft sinds zijn zestiende vrijwel onafgebroken in bands gezeten als bassist en songschrijver. Ben schrijft en produceert voor zijn eigen projecten Engelstalige (indie- en electro-)pop. Daarnaast schrijft hij in opdracht ook voor anderen meestal Nederlandstalige nummers.

Hoe maak je een beat? 7 tips om als muzikant of producer je eigen geluid te vinden Low end mixen – Hoe je een vol, punchy laag krijgt Zelf thuis muziek produceren: dit heb je nodig Van DJ naar producer: wat is het verschil? Baxpertise van Bas: hiphop én Special Care