Sneller en beter noten leren lezen: het kan!

Staar je als muzikant wel eens naar je bladmuziek als een dyslect naar Lingo? Je bent geen uitzondering! Het kan behoorlijk frustrerend zijn als het instuderen van een nieuwe partituur langer kost dan je lief is. Misschien geef je halverwege de moed op, misschien ga je stug door, hoe dan ook: je zou willen dat je beter noten kon lezen. Of misschien heb je wel aardig noten leren lezen, maar wil je het sneller kunnen. Het kan! In dit blog vind je uiteenlopende praktische adviezen, waarbij ik de piano als voorbeeld gebruik. Maar de tips zijn net zo goed bruikbaar voor andere muziekinstrumenten.

Kun je nog helemaal geen noten lezen? Begin dan bij ons startersblog: Noten leren lezen – C majeur toonladder.

• Ogen, hersenen & handen – Samenwerking
• Aap, noot, Fis – Notennamen leren
•    Dictee en/of app
• Coördinatie
•    Vingeroefeningen
• Samenvatting en stappenplan
• Zie ook

Ogen, hersenen & handen – Samenwerking

Bij het lezen van nieuwe bladmuziek zijn er drie dingen die nauw met elkaar samenwerken: je ogen, hersenen en handen. Met je ogen schakel je steeds tussen twee gebieden: je bladmuziek en je handen, je hersenen herkennen de noten en je handen zetten deze om in de gewenste klanken.

Aap, noot, Fis – Notennamen leren

Om goed en snel noten te kunnen lezen is het allereerst belangrijk om de basis goed te kennen. Toen je op de basisschool leerde lezen, begon je ook niet met het lezen van prachtige volzinnen en interessante blogs. Je begon met het leren van het alfabet en het onderscheiden van klanken. Bij het lezen van bladmuziek is dit niet anders: eerst leer je de namen van de noten en dynamiektekens, herken je de verschillende klanken en vervolgens begin je pas eenvoudige muziekstukken te spelen. Zorg dat je alle noten van elkaar kunt onderscheiden, zonder hierbij na te moeten denken.

Dictee en/of app

• Een goede manier om dit te doen is middels een ‘notendictee’. Leg een willekeurige partituur voor je neer en lees alle noten, van links naar rechts, hardop voor.
• Je kan er ook voor kiezen om met een potlood de notennamen op je bladmuziek bij de noten te schrijven. Je zal na een aantal bladzijdes al merken dat je geen lijntjes meer hoeft te tellen! Houd ook goed rekening met voortekens en lees of schrijf dus bijvoorbeeld geen B als hier eigenlijk een Bes staat genoteerd. Door deze oefening kan je natuurlijk niet meteen het muziekstuk spelen, maar je hersenen herkennen wel veel sneller de noten.
• Er zijn ook apps die kunnen helpen met het lezen van noten. Deze zijn vooral handig als je wil oefenen met het lezen van noten die buiten de vijf lijnen van een notenbalk vallen. Music Tutor (iOS en Android), ClefTutor (iOS) en Sight Reading Trainer (iOS) zijn voorbeelden van goede apps.

Coördinatie

Zoals ik eerder al zei, heb je je ogen nodig op twee plaatsen: je bladmuziek en je handen. Waar je als beginnende muzikant logischerwijs nog vrij veel aandacht moet besteden aan je handen, is het wel de bedoeling om steeds meer naar je bladmuziek te kijken en minder naar je handen. Om dit te kunnen bereiken, moet je dus precies weten wat je handen doen, zonder dat je ze per se ziet. Dit proces is vergelijkbaar met blindtypen; hierbij weet je na een poosje ook zonder te kijken welke letters onder welke vingers vallen, waardoor je dit niet elke keer weer hoeft te controleren. In de YouTube video hieronder, kan je goed het verschil zien tussen het gebruik van de ogen van een professionele pianist en een studente, die beiden een muziekstuk voor de eerste keer spelen. De studente kijkt meer dan twee keer zo vaak naar haar handen dan haar docent en speelt dan ook duidelijk langzamer!

Vingeroefeningen

Het verbeteren van je coördinatie tijdens het spelen van je instrument vereist veel oefening en veel geduld. Gelukkig kent elk instrument een bepaalde logica als het gaat om de ‘ligging’ van de noten op het instrument. Besteed daarom dus veel tijd aan het herkennen van intervallen op je instrument en blindelings spelen hiervan. Er zijn talloze muziekboeken met vingeroefeningen die je heel comfortabel kunnen maken met het spelen van intervallen in verschillende volgordes en ritmes. Daarnaast ontwikkel je met zulke vingeroefeningen je techniek, de sleutel tot sneller en preciezer spelen!

Samenvatting en stappenplan

Zoals je misschien al door hebt, is het sneller lezen en spelen van een nieuwe partituur niet gemakkelijk. Je moet een aantal vaardigheden combineren en je moet je bovendien heel vertrouwd voelen op je instrument. Wanneer je alle noten op een partituur direct herkent en alle bijbehorende toetsen/kleppen/gaten (bijna) blindelings kunt vinden, dan hoef je bijna niet meer naar je handen te kijken tijdens het spelen van een nieuw muziekstuk.

1. Zorg dat je vloeiend noten kan lezen, oefen dit zowel met als zonder je instrument.
2. Herken alle intervallen blindelings op je instrument. Maak gebruik van vingeroefeningen en probeer hierbij steeds minder te letten op je handen.
3. Speel niet te vaak hetzelfde stuk; je oefent het lezen van noten alleen wanneer je ‘nieuwe’ noten ziet!
4. Gebruik ook je gehoor om jezelf te corrigeren, in plaats van meteen je leesbril op te zetten!
5. Probeer uiteindelijk alleen bij lastige intervallen naar je handen te kijken.

Zie ook

» Muziektheorie & Noten lezen: je leert het hier!
» Majeur en mineur: het verschil horen en begrijpen
» Muziek uit je hoofd leren spelen – Deze tips gaan helpen!
» Noten leren lezen: C majeur toonladder
» Noten leren lezen: mineur-toonladder en toonsoort
» Noten leren lezen: ritme, tempo en maatsoort
» Drumnotatie 101: tips & tricks voor beginners
» Gitaartabs leren lezen
» Dynamiek-tekens in bladmuziek uitgelegd
» Bladmuziek-apps: handig of niet?

» Algemene educatieve muziekboeken
» Alle muziekboeken
» Muziekpapier
» Bladmuziek-toebehoren
» Muziekinstrumenten

Dynamiek-tekens in bladmuziek uitgelegd Octotonische en gealtereerde toonladders – Een nieuwe uitdaging Muziek uit je hoofd leren spelen – Deze tips gaan helpen! Hoe je een betere muzikant wordt door muziek op gehoor uit te zoeken Muziektheorie & Noten lezen: je leert het hier! Nashville Number System: zo werkt het