Coverband in het Top 40-circuit: een echt bedrijf
Gepubliceerd op donderdag 30 april 2020
We maken een uitstapje naar het Top 40-circuit. Dat is de klassieke benaming voor het circuit van de professionele coverbands die bijvoorbeeld optreden in dancings, feesttenten en op kermissen. Daar komt meer bij kijken dan je misschien denkt!
Foto’s: Ingrid Zieverink
- Tot in de puntjes
- Plaatselijke beatbandjes
- Platteland
- Kentering
- Crisis overleefd
- Goed muziek maken
- Muzieksmaak
- Repeteren
- Toekomst
- Zie ook
Tot in de puntjes
“Ik schat dat ons repertoire uit zo’n 300 nummers bestaat”, zegt Remco Wijnands van coverband HIKE. “Die omspannen zo’n beetje alle denkbare muziekstijlen. Als muzikant in een coverband moet je al die stijlen tot in de puntjes beheersen en je moet binnen een seconde kunnen omschakelen van het ene nummer naar het andere.” We praten met Remco Wijnands, bassist, presentator en setplanner bij de professionele coverband HIKE. Remco is van oorsprong klassiek geschoold pianist en hij is pianodocent aan een regionale muziekschool. Onze andere gesprekspartner is Theo Megens, eigenaar van boekingskantoor MeBoMa. Theo zit al vanaf het begin in het Top 40-circuit. “Een band in het Top 40-circuit is een echt bedrijf”, schetst Theo. “Een formatie bestaat doorgaans uit vier, vijf of meer professionele muzikanten, met een grote eigen vrachtauto, een ton aan apparatuur op het podium en al gauw zo’n vijf man personeel er omheen. Een goede coverband zet een half miljoen euro per jaar om. Dat zou een ‘gewoon’ bedrijf van die omvang een mooie omzet vinden.” Kortom, in muzikaal, artistiek en zakelijk opzicht komt er nog heel wat bij kijken in het Top 40-circuit. Alle reden om daar eens wat dieper in te duiken.
Plaatselijke beatbandjes
Het Top 40-circuit kwam op in de jaren zeventig. Daarvoor had je de beatbandjes en dansorkesten, die de plaatselijke dansavonden verzorgden. “Ieder dorp had wel zo’n bandje, dat dan een keer of drie per jaar optrad”, herinnert Theo zich. “Het was allemaal heel krakkemikkig, maar desondanks bijzonder succesvol. Door dat succes wilden de bandjes ook buiten de woonplaats optreden en andere dorpen werden aangedaan. Zo verspreidde zich dat als een soort olievlek en werd de basis gelegd voor wat later het professionele Top 40-circuit zou worden.” Het wonderlijke is wel dat die olievlek zich niet over heel Nederland verspreidde, maar vooral in het zuiden en het oosten van het land. Dat geldt nu nog steeds: het Top 40-circuit concentreert zich met name op Noord-Brabant en de Achterhoek. Uiteraard wordt ook elders in het land opgetreden, maar daar is het een stuk minder bekend. “We traden eens met HIKE op in het Zuid-Hollandse Lisse”, herinnert Remco zich. “Het publiek wist niet wat het overkwam toen wij optraden, maar vond het geweldig.”
Platteland
Het Top 40-circuit is echt iets van het platteland. Waarom eigenlijk? Theo weet de verklaring. “Top 40-bands treden vooral op in dancings en die heb je voornamelijk op het platteland. Die dancings zijn weer ontstaan uit de plaatselijke zaaltjes. Dat begon als zaal Jansen. Dat werd later dancing Jansen en nog weer later dancing-discotheek Jansen. Veel plattelanders gaan liever niet uit in de stad, maar stedelingen vinden het prima om voor live muziek naar het platteland te gaan. Vandaar dat de professionele coverbands vooral op het platteland optreden.” Ook de plaatselijke kermissen hebben bijgedragen aan de opbloei van het Top 40-circuit. “Van oudsher trad duo Jan & Jan op tijdens de kermis”, schetst Theo. “Maar omdat het publiek in de dancings verwend werd met goede coverbands, konden de kermissen niet achterblijven. Aanvankelijk waren de kermisoptredens in het plaatselijke café, maar dat werd al gauw te klein. Om die reden gingen de kermis- en oranjecomités over op het huren van grote feesttenten. Die tentfeesten waren zo succesvol dat bijvoorbeeld ook voetbalverenigingen tentfeesten gingen organiseren. Uiteraard met optredens van professionele coverbands.” En zo kwam het Top 40-circuit tot ongekende bloei.
Kentering
De grote bloeiperiode van de professionele coverbands was de jaren tachtig en de eerste helft van de jaren negentig. Halverwege de jaren negentig kwam er een kentering. Een belangrijke oorzaak was de opkomst van de dj’s, als concurrent van de live-muziek. “Bovendien werd rond die tijd de muziek ‘mechanischer’ en dankzij de computer technisch zo gecompliceerd, dat het door live-muzikanten niet goed na te spelen was”, vertelt Theo. “Dat was de tijd dat de muziek van bijvoorbeeld 2 Unlimited opkwam. In die tijd werden de mensen ineens een stuk moderner, ze gingen zich beter kleden en ze kwamen via MTV in aanraking met een enorm scala aan nieuwe muziekstijlen. Dat was allemaal niet te volgen voor de live-bands. Ze konden die nieuwe sounds niet maken en hadden er ook het gevoel niet bij.” Maatschappelijk veranderde er ook het een ander, waardoor het Top 40 circuit onder druk kwam te staan. “Het horecapubliek veranderde”, herinnert Theo zich. “Het oorspronkelijke publiek van bijvoorbeeld de dancings kwam daar om van de muziek te genieten en een biertje te drinken. Natuurlijk waren er wel eens ruzies, maar dat bleef altijd binnen de perken. Halverwege de jaren negentig kwamen er ook andere soorten publiek naar de horecagelegenheden. Een deel daarvan gebruikte verdovende middelen en was agressiever. Vanaf dat moment moest er beveiliging komen en dat bracht voor de horeca extra kosten met zich mee. Vroeger zat mijn moeder achter de kassa, maar dat kon toen echt niet meer. Ook stelden gemeentes paal en perk aan de overlast.”
Crisis overleefd
Vanaf medio jaren negentig ging het snel bergafwaarts met de dancings. De professionele coverbands werden in die val meegesleept. Waren er begin jaren negentig nog zestig dancings met wekelijks live muziek, anno 2010 zijn dat er nog maar vijf. “Uiteraard speelden de genoemde externe factoren hierin een rol, maar ook de bands en de boekingskantoren valt hierin iets te verwijten”, vindt Theo. “Ze hebben te laat ingegrepen. Ze zagen de dalende lijn, maar reageerden daar niet op. Het ging ze al twintig jaar voor de wind, dus waarom zouden ze iets doen. Dat was een houding die je veel zag.” Toch heeft het Top 40-circuit die crisis overleefd, hoewel de spoeling aanzienlijk dunner is geworden. Een aantal bands begreep dat ze iets moesten doen om te overleven, wat ook lukte. Ze brachten hun professionaliteit naar een nog hoger niveau en legden veel creativiteit aan de dag om aantrekkelijk te blijven voor het publek. Er zijn nu beduidend minder coverbands dan in de jaren tachtig, maar die zijn wel veel professioneler en zeer succesvol. Wat moet een professionele coverband bieden om succesvol te zijn? “Dat zijn meerdere dingen”, legt Remco uit. “Het is belangrijk dat je op iedere gelegenheid kunt spelen: in dancings en feesttenten, maar ook op bedrijfsfeesten en eventueel bruiloften. Dat stelt eisen aan je repertoire, maar vooral ook aan je presentatie. Heel belangrijk is dat je als coverband entertainment brengt. Vroeger kwamen mensen naar een coverband om te kijken naar de snelle vingers van de gitarist, tegenwoordig komen ze om te worden vermaakt.”
Goed muziek maken
“Dat laatste zegt trouwens niet dat de muzikale kwaliteit ondergeschikt is aan het entertainment-gehalte”, merkt Remco op. “Als coverband-muzikant heb ik geleerd om goed muziek te maken, maar dat als het ware op de achtergrond te doen. Aan de voorkant ben je vooral entertainer. Het gaat om het contact met de mensen. Dat geldt voor ieder bandlid. Binnen HIKE ben ik ook de presentator en setplanner. Daar ben je dan ook nog eens heel druk mee. Maar ik vind het geweldig om te doen. Dat moet ook wel, anders komt het niet goed over bij het publiek.” Goede setplanning is een absolute voorwaarde voor een succesvol optreden, pleit Remco. “Een vaste setlist waarin de volgorde van de te spelen nummers is vastgelegd, dat kan echt niet meer. Je moet met de keuze van de te spelen nummers à la seconde kunnen inspelen op de stemming in het publiek. Als setplanner maak ik die keuzes en die geef ik via een talk-back-systeem door aan de andere bandleden. Er is geen tijd om uitgebreid aan knopjes te draaien of om van gitaar te wisselen. Tijdens een set moet het publiek iedere seconde worden geboeid.” Een cover goed spelen is een muzikale uitdaging, vindt Remco. “Ik schrijf vaak het meerstemmige koorwerk helemaal uit voor de band. Dat is nog niet zo eenvoudig. Ook moet je heel goed in de stijl spelen van een nummer. Een rocknummer moet echt rocken en je moet meteen daarna kunnen overschakelen naar Jan Smit. En meteen daarna weer naar iets van de Gipsy Kings.”
Muzieksmaak
Moet een coverband-muzikant alle muziek mooi vinden om die goed te kunnen spelen? “Nee, dat hoeft zeker niet”, antwoordt Remco. “Maar je moet er wel lol in hebben om die muziek te spelen. Een deel van ons repertoire komt absoluut niet overeen met mijn muzieksmaak. Om die reden heb ik ook even getwijfeld toen ik werd gevraagd voor HIKE. In de oefenruimte beleef ik aan sommige muziek weinig plezier, maar op het podium is het heel anders. Als je ziet dat je er de tent mee op z’n kop kan zetten, voelt zo’n nummer ineens heel anders. Dat is het stukje entertainer dat je in je moet hebben als coverband-muzikant. Ik vind het hartstikke leuk om te doen.” Professionele coverbands besteden veel aandacht aan hun uitstraling. “We zijn altijd op zoek naar nieuwe muziek- en showelementen, waarmee we ons kunnen onderscheiden”, zegt Remco. “Ook laten we geregeld video-opnames van onze optredens maken en die bekijken we vervolgens kritisch. Dan zie ik bijvoorbeeld dat ik wel heel vaak met een handdoek het zweet van mijn gezicht veeg. Ietsje minder Remco, denk ik dan.” Theo benadrukt dat een coverband-muzikant een hele goede muzikant moet zijn. “Het is live-muziek en het moet echt klinken als van deze tijd. Eigenlijk moet een coverband een nummer beter spelen dan de originele artiest het live zou doen. De fans van een bekende artiest komen vooral voor die artiest en zijn over het algemeen vergevingsgezind als het muzikaal minder perfect is. Maar een coverband moet zich echt bewijzen.” Remco beaamt dat: “Als coverband moet je er een schepje bovenop doen.”
Repeteren
Hoe vaak treedt een professionele coverband op? “Als je zo’n 75 à 80 optredens per jaar kunt maken, is dat mooi”, antwoordt Theo. “Als een coverband zijn repertoire nog breder maakt, kan de band ook op bedrijfsfeesten en bruiloften spelen. Dan kan het aantal optredens oplopen naar meer dan honderd per jaar.” Remco voegt toe: “HIKE streeft naar zo’n 120 optredens per jaar.” Hoe vaak wordt er gerepeteerd? “Met HIKE repeteren we wekelijks”, zegt Remco. “Een repetitie duurt doorgaans zo’n drie uur, waarvan we het eerste uur praten. Dat kan gaan over kleine schadegevalletjes aan apparatuur of andere akkefietjes. Dat uurtje praten is erg belangrijk, want op het podium kun je dit soort dingen niet bespreken. Maar het moet wel worden besproken, anders kunnen de frustraties oplopen. Als muzikanten van een coverband heb je onderling een vreemde relatie: je bent collega’s, maar eigenlijk ook vrienden. Je kunt elkaar niet ontlopen, dus de sfeer in de groep moet altijd goed zijn.” Bij het repeteren door een Top 40-band komen zogeheten ‘ijskastnummers’ voorbij (die al een tijdje niet meer zijn gespeeld), maar ook een continue stroom van nieuwe nummers. Een professionele coverband wil natuurlijk actueel zijn en de nieuwste hits in zijn repertoire hebben. Remco plaatst daarbij wel een kanttekening: “Het kiezen van de te spelen nieuwe hits is nog een lastig verhaal. Tegenwoordig heb je steeds vaker ‘nephits’. Dat zijn nummers die binnen een week doorstoten naar nummer één in de hitlijsten, maar de volgende week ook weer compleet zijn verdwenen. Heel vreemd. Overigens blijven maar weinig hits in het basisrepertoire hangen. Mensen zijn ze tegenwoordig al snel beu.”
Toekomst
Na de moeilijke periode in de tweede helft van de jaren negentig hebben de goede bands uit het Top 40-circuit zich knap weten te handhaven door zich steeds verder te professionaliseren. Maar hoe ziet de toekomst eruit? Remco en Theo zijn daar positief over. “Maar we zullen moet blijven vernieuwen”, zegt Theo. “Als manager moet ik ervoor zorgen dat de bij mij aangesloten bands wakker blijven. Alleen op die manier kunnen we de concurrentie aan met het andere amusement waar mensen hun geld aan uitgeven. Ook moeten we ideeën ontwikkelen om meer optredens in de winterperiode te kunnen wegzetten. Daar ligt nog een uitdaging.”
Zie ook
» Coverband, maar geen kopie – Zo trek je publiek
» Artwork bij je muziek – Waarom design belangrijk is
» Optredens live streamen met goed geluid – Dat doe je zo!
» Live-geluidstechnicus en band – Do’s en don’ts voor goede samenwerking
» Hoe verzorg je live muziek tijdens een bruiloft?
Nog geen reacties...