Muziekrechten, copyright, auteursrecht uitgelegd door een advocaat
Gepubliceerd op vrijdag 14 augustus 2020
Je hebt er vast wel eens van gehoord: muziekrechten, auteursrecht of copyright en misschien ook wel van naburige of masterrechten. Misschien heb je zelfs al eens wat muziek uitgebracht. Maar hoe zit het nou precies en wat kun je ermee? Gastblogger, muziekadvocaat én DJ, Sander Petit, legt uit hoe je slimmere deals kan maken of problemen kan voorkomen, als je weet wat je rechten zijn.
- Kort overzicht van muziekrechten
- Auteursrecht
- Naburig recht
- Ezelsbruggetje
- Meest voorkomende problemen
- Ingewikkelde muziekcontracten
- Je kop in het zand steken
- Praktische tips
- Overzicht muziekrechten
- Slimme deals
- Zie ook
Kort overzicht van muziekrechten
Ik geef toe, al die rechten en termen kunnen best een wirwar zijn. Lees dit stukje desnoods twee keer, maar als je dit snapt dan ben je al een enorm eind op weg in de professionalisering van jouw muziekcarrière!
Auteursrecht
Je hebt kort gezegd twee soorten rechten die samen het ‘muziekrecht’ vormen. Aan de ene kant is er het auteursrecht, ook weleens het copyright genoemd. Het auteursrecht beschermt een originele, creatieve, niet gejatte compositie en tekst van een muziekwerk tot zo’n 70 jaar na de dood van de maker. Je kan hierbij dus bijvoorbeeld denken aan de melodie en de lyrics van een liedje.
Naburig recht
Zo’n liedje moet vervolgens ook nog gezongen en opgenomen worden, willen wij er als luisteraars iets van mee kunnen krijgen. De uitvoering van de tekst en de melodie, bijvoorbeeld door een zangeres en een gitarist wordt op grond van het naburige recht beschermd. Ook degene die een opname maakt van zo’n uitvoering wordt als fonogrammenproducent of mastereigenaar beschermd op grond van het naburige recht. De bescherming op grond van het naburige recht duurt zo’n 50 tot 70 jaar.
Ezelsbruggetje
Je kan als ezelsbruggetje gebruiken dat dit laatste recht de buur is van het auteursrecht en dat het daarom het naburige recht heeft. De tekst en melodie moeten immers nog gezongen worden en van die uitvoering moet een opname worden gemaakt, ook op die manier zijn de rechten dus verbonden.
Meest voorkomende problemen
Tot zover best te doen, toch? Maar waarom wordt de juridische kant van de muziekindustrie dan als zo ingewikkeld gezien? Dat begint eigenlijk op het moment dat er andere spelers in het spel komen die iets met jouw muziek willen doen of jij iets met de muziek van een ander, zoals het remixen of samplen van een bestaand werk.
Ingewikkelde muziekcontracten
Omdat de Auteurswet en de Wet op de Naburige Rechten jou als maker, kunstenaar of producent bepaalde rechten toekennen en in diezelfde wetten staat dat je die rechten alleen per contract aan een ander kan overdragen, is er even wat papierwerk nodig om die overdracht (of toestemming via een licentie) in goede banen te leiden. Een complicerende factor daarbij is dat ze in Engelstalige landen andere wetten en termen hebben. Die termen zijn overgewaaid naar Nederland. Daarnaast ontstaan er in diverse muziekscenes zelf ook weer aparte termen voor wat iemand op muzikaal gebied doet. Want hoe kwalificeer je juridisch nou een beatmaker of een producer?
Je kop in het zand steken
Waarom en waar gaat het mis? Als je de makkelijkste weg kiest en of 1) geen schriftelijke toestemming vraagt voor het gebruik van de muziek van een ander of 2) al je ‘muziekrechten’ in één keer wegtekent, omdat je niet precies weet welke rechten dat zijn en de andere partij zegt deze rechten nodig te hebben. Dit blog op Bax besteedde daar ook al wat aandacht aan. De gevolgen zijn dat je:
- inbreuk maakt op de rechten van een ander, omdat je niets op papier hebt geregeld of:
- belangrijke inkomsten misloopt. Zeker wanneer je langere tijd niet kunt optreden, kunnen inkomsten uit je muziekrechten je helpen om je studio of apparatuur te betalen.
Die inkomsten kunnen namelijk voortvloeien uit het maken van slimme deals, maar ook uit exploitatie van jouw muziek. Die exploitatie komt grofweg uit directe exploitatie, bijvoorbeeld door verkopen van vinyl of mp3’s of door inkomsten uit collectief rechtenbeheer. In dat laatste geval kun je inkomsten krijgen als jouw muziek op de radio, via Spotify of op een festival wordt gedraaid. Deze rechten lopen via Buma, Stemra, Sena en eventueel Norma. Eerder verscheen over Buma/Stemra en Sena dit blog bij Bax Music.
Praktische tips
Wil je problemen vermijden en de vruchten plukken van jouw muzikale inspanningen, volg dan deze praktische tips:
- Wil je gebruikmaken van de muziek van anderen? Check dan wie de rechthebbenden zijn en maak daar afspraken mee.
- Bedenk dat je zowel een auteursrecht als een naburig recht kan hebben. Identificeer je rechten en de daaraan gekoppelde geldstromen. Hoe meer rechten je weggeeft, hoe hoger je vergoeding zou moeten zijn.
- Weet dat de wet en jouw specifieke situatie leidend zijn voor het antwoord op de vraag wie in beginsel fonogrammenproducent is en wie dus dat gedeelte bij Sena kan claimen. Contractueel kun je daar wel van afwijken, maar dat hoeft niet. Martin Garrix had hier een enorme ruzie over met zijn oude platenlabel Spinnin’ Records. Ik schreef daar eerder dit blog over.
- Teken niet zomaar een contract, maar doe eerst zelf wat onderzoek online en laat je erover adviseren door een gespecialiseerde advocaat of jurist.
Overzicht muziekrechten
In het onderstaand overzichtje staan de muziekrechten en relevante partijen nog eens handig uitgesplitst:
Slimme deals
Nu je weet met welke rechten en partijen je te maken hebt, kun je bewustere afspraken gaan maken over muziekgebruik. Als je weet wat je rechten zijn, dan kun je namelijk ook geldstromen gaan identificeren. Die bewustheid gaat zorgen voor meer inkomsten en meer inkomsten gaan zorgen voor meer vrijheid. Meer vrijheid zorgt weer voor meer creativiteit en meer creativiteit zorgt uiteindelijk weer voor meer toffe muziek voor ons en meer inkomsten voor jou. Zo winnen we er allemaal bij en is er toch nog wat extra hoop aan de horizon van je moeilijke muzikantenbestaan.
Meer leren? Lees ook het artikel Publishing deals voor muzikanten – Een advocaat legt uit.
Zie ook
» Auteursrecht.nl
» Kennisclips intellectuele eigendom: Muziekauteursrecht
» Als een robot je muziek maakt, wie krijgt dan de inkomsten?
» Hoe zit het met rechten op artiestennamen?
» 6 redenen om je album op vinyl uit te brengen
» Publishing deals voor muzikanten – Een advocaat legt uit
» Platendeals voor muzikanten – Advies van een advocaat
» Hoe verkoop je een beat?
» Contracten voor muzikanten – Leer de basis van het contractenrecht
» Rechtsvormen voor muzikanten: vof, eenmanszaak of…?
» Muzikanten & Belastingaangifte – Praktische adviezen
» Tien manieren om als muzikant geld te verdienen
» Liedjes verkopen! – Over labels, publishers en credits
» Wat is Buma/Stemra en waarom lid worden?
» 10 stappen voor het vinden van de juiste artiestennaam
» Gratis optreden als DJ… doen of afwijzen?
» Alle Marketing & Business-blogs
Sander Petit is muziekadvocaat in Amsterdam en oprichter van Petit Legal. Hij staat ook wel bekend als De Dance-advocaat, maar vertegenwoordigt evengoed rappers, beatmakers, platenmaatschappijen, managers, festivals, singer-songwriters en bijvoorbeeld bands en eigenlijk iedereen die iets met intellectueel eigendomsrecht, contracten- en mediarecht te maken heeft. Je kan bij hem terecht voor praktisch en duidelijk juridisch advies, het opstellen, beoordelen of uitonderhandelen van contracten, maar ook voor geschillen en procedures bij de rechter. Om de kloof tussen de juridische wereld en de creatieve industrie te dichten, deelt Sander veel van zijn kennis via zijn website. Volg Sander via Facebook en Instagram om op de hoogte te blijven van de laatste juridische ontwikkelingen op muziekgebied en allerlei handige tips en tricks. Sander treedt naast zijn carrière als advocaat ook op als DJ in clubs en op festivals in binnen- en buitenland.
Foto: Nortoir / Wouter Wolfkamp
Nog geen reacties...