Hoe zit het met de rechten op merknamen van artiesten?

We hebben het al gehad over de keuze van de perfecte artiesten- of labelnaam en de handelsnaamrechtelijke bescherming daarvan. In deze blogpost gaat gastblogger en ‘advocaat van de nacht’ Bjorn Schipper het hebben over de bescherming van artiesten- en labelnamen als merk.

• Maar ik heb toch al een handelsnaam?
• Wat is een merk?
• Niet treuzelen
• Drie territoria
• Vastleggen: hoe en wat dan?
• Rechtszaken
• In de toekomst kijken
• Zie ook

Maar ik heb toch al een handelsnaam?

Waarom heb je als artiest of label – naast een handelsnaamrecht – ook een merk nodig? Dat zit zo: het handelsnaamrecht biedt alleen bescherming, kort gezegd, als een onderneming een handelsnaam gebruikt die hetzelfde is als de handelsnaam of merknaam van een andere onderneming en als dat verwarringwekkend is. Het probleem is dat een onderneming andersom wel gewoon een bestaande handelsnaam mag gebruiken als merknaam. Stel dat jouw handelsnaam Clone Records is en dat een ander platenlabel, genaamd Nous’klaer Audio, caps verkoopt onder de merknaam Clone. Dan kun jij strikt genomen niet optreden tegen de verkoop van die Clone-petten. Tenzij… jij je handelsnaam ook als merk hebt vastgelegd.

Wat is een merk?

Wat is nu precies een merk? Een merk is een teken waarmee een product of dienst kan worden aangeprezen, bijvoorbeeld een woord, aanduiding of logo. In het merkenrecht noemen we dit een ‘onderscheidingsteken’, een teken waarmee een product of dienst commercieel gezien duidelijk kan worden onderscheiden van die van een andere aanbieder. Zo brengen artiesten muziek uit onder de eigen artiesten- en merknamen ‘De Jeugd van Tegenwoordig’, ‘Opgezwolle’ en ‘Martin Garrix’. Ook worden onder deze artiesten- en merknamen optredens verricht en merchandiseproducten verkocht. Deze artiesten- en merknamen helpen hier het publiek de verschillende producten en diensten te onderscheiden.

Niet treuzelen

Waar in het handelsnaamrecht automatisch juridische bescherming ontstaat doordat je de naam ook echt gebruikt als naam van een onderneming, kun je bescherming door een merkrecht krijgen door het merk te registreren in het merkenregister. Je moet een ‘onderscheidingsteken’ officieel vastleggen voordat je een beroep op het merkrecht kan doen. Daarbij geldt een rangorde: oudere merken die eerder zijn vastgelegd gaan vóór jongere merken, dus first come, first serve. Het is daarbij niet alleen belangrijk om goed over de keuze van een artiesten- of labelnaam na te denken, maar ook om door te pakken als je eenmaal de perfecte naam hebt gevonden. Voor je het weet ben je als artiest of label onder de net gekozen naam bekendheid aan het verwerven, gaat er een slimmerik met je merknaam vandoor, simpelweg door snel even die naam als merk vast te leggen. Handel dus preventief en leg zo snel mogelijk die perfecte naam vast als merk.

Drie territoria

Bij de registratie van een merk kunnen wij vanuit Nederland grofweg uit drie territoria kiezen om bescherming te krijgen: de Benelux, de Europese Unie en internationaal. Met het vastleggen van een merk voor de Benelux of de Europese Unie verkrijg je meteen met één merkdepot de bescherming in het gehele territorium. Bij een internationaal merkdepot kun je specifieke landen kiezen. Ben je als DJ erg populair in Japan of verkoop je als label relatief veel muziek in Brazilië, overweeg dan om in die specifieke key markets een merk vast te leggen.

Vastleggen: hoe en wat dan?

Een merk leg je meteen voor 10 jaar vast. Na die periode kun je de merkregistratie steeds opnieuw met 10 jaar verlengen. Zo ontstaat een soort ‘eeuwigdurende’ merkbescherming. Als je een merk deponeert, moet je de producten en/of diensten waarvoor je bescherming aanvraagt aan de hand van categorieën omschrijven. Bij artiesten en labels gaat het meestal om de verkoop van muziek, merchandise en het organiseren en verzorgen van optredens en evenementen. Het merk geeft een soort van monopolie voor de producten en diensten waarvoor je de merkregistratie hebt verkregen. Mogelijke concurrenten kun jij binnen die categorieën preventief op gepaste afstand houden en, als dat nodig is, juridisch aanpakken vanwege (dreigende) merkinbreuk, bijvoorbeeld als er gevaar voor publieksverwarring dreigt. Aan de andere kant kun je op basis van een merk een exclusieve of niet-exclusieve licentie krijgen voor de verkoop van bijvoorbeeld merchandise. Zo kunnen artiesten en labels commercieel de touwtjes in handen houden.

Rechtszaken

Merkrechten van artiesten en labels spelen van tijd tot tijd een rol in rechtszaken. Bandleden die onderling ruzie maken over het eigendom van de als merk beschermde band- of artiestennaam¹, wel of geen inbreuken op merkrechten door collega-artiesten², een houder van een domeinnaam die zich als fan van een DJ verweert tegen een claim van een parfumfabrikant³, festivals en promotors die elkaar vanwege gebruik van een merknaam in de haren vliegen⁴ en het aanbieden van domeinnamen in relatie tot artiestennamen⁵: in de rechtspraktijk komt alles voorbij.

In de toekomst kijken

Denk als artiest of label bij het kiezen en vastleggen van een merknaam een paar stappen vooruit. Niet alleen over de merknaam zelf, maar ook over de categorieën van de producten en diensten waarvoor je de merkbescherming aanvraagt. Maak daarnaast als bandleden ook meteen onderling afspraken over het eigendom en de eventuele voortzetting van het gebruik van de merknaam bij vertrek van één of meer bandleden. Dat voorkomt later een hoop gedoe als de band uit elkaar valt.

Wat zijn jullie ervaringen met merkregistraties? Laat hieronder een reactie achter.

Zie ook

» Hoe zit het met rechten op artiestennamen?
» 10 stappen voor het vinden van de juiste artiestennaam
» Platendeals voor muzikanten – Advies van een advocaat
» Publishing deals voor muzikanten – Een advocaat legt uit
» Rechten van muzikanten – Goed geregeld in Nederland?
» Muziekrechten, copyright, auteursrecht uitgelegd door een advocaat
» Contracten voor muzikanten – Leer de basis van het contractenrecht
» Rechtsvormen voor muzikanten: vof, eenmanszaak of…?
» Band als stichting – Slim idee voor muzikanten?
» Wat is Buma/Stemra en waarom lid worden?
» DJ’en met Spotify en andere streamingdiensten – Hoe, en mag het wel?

Gastblogger Bjorn Schipper (Plusonelegal)

Bjorn Schipper (bjorn@plusonelegal.nl) is de ‘advocaat van de nacht’ en medeoprichter van Plus One Legal, huisadvocaat van vele festivals, events, clubs, artiesten, labels en agencies in binnen- en buitenland. Bjorn Schipper schreef ooit zijn scriptie over de auteursrechtelijke en nabuurrechtelijke bescherming van draaikunst van DJ’s, pleitte voor de Hoge Raad terwijl hij een white label Italo track liet horen en is regelmatig gastspreker in het kader van muziekconferenties, muziekopleidingen, podcasts en radioprogramma’s.

Foto: Bart Heemskerk

Hoe zit het met rechten op artiestennamen? 5 manieren om je netwerk uit te breiden tijdens ADE Muziekrechten, copyright, auteursrecht uitgelegd door een advocaat SoundCloud Pro, is het de moeite waard? Publishing deals voor muzikanten – Een advocaat legt uit Platendeals voor muzikanten – Advies van een advocaat