‘Waarom blijft mijn gitaar niet op stemming?’ Check deze 10 oorzaken
Gepubliceerd op maandag 24 april 2023
Je stemt vrolijk je gitaar, basgitaar, ukelele of ander snaarinstrument, maar korte tijd later is het ding alweer ontstemd. In wanhoop roep je: “Waarom blijft hij niet op stemming??” Eén simpele vraag, waarop wij tien antwoorden hebben. Misschien los je het probleem straks in een handomdraai op, of misschien is je instrument klaar voor een grondige afstelbeurt. Hoe dan ook, je vindt hier de oplossing voor al je stemmingswisselingen.
- 1. Altijd stemmen voor het gitaarspelen
- 2. Oude, vieze snaren
- 3. Nieuwe snaren? Oprekken
- 4. Check of de snaren goed vast zitten
- 5. De kwaliteit van je gitaar
- 6. Zijn je nieuwe snaren hetzelfde als de oude?
- 7. Voel je je wel lekker?
- 8. Zitten de schroeven en moeren goed vast?
- 9. Controleer de gelijmde delen
- 10. Een gitaar is nooit perfect zuiver
- Zie ook
#1. Altijd stemmen voor het gitaarspelen
Elke gitarist moet het doen: voordat je begint met gitaarspelen, stem je je gitaar. Het is helemaal niet vreemd dat de gitaar de volgende speelsessie niet meer perfect op stemming is. Er staat namelijk best wat spanning op de snaren. Bij nieuwe snaren is dat extra belangrijk: een nieuwe snaar moet in het begin nog even wennen aan zijn situatie. Ook heeft het hout van een nieuwe gitaar een aanpassingsperiode nodig, en dat heeft invloed op de stemming.
#2. Oude, vieze snaren
Elke keer als je speelt, laten je vingers iets achter op de snaren. Zelfs als je je handen wast, gebeurt dit een beetje. Als je de snaren elke keer na het spelen afneemt met een doekje, blijven ze in ieder geval iets langer beter op stemming. Verder moet je onthouden dat snaren minder goed te stemmen zijn als ze bijna aan het einde van hun levensduur zijn. Lees ook ons blog Wanneer vervang ik mijn gitaarsnaren?
» Gitaarsnaren
» Basgitaarsnaren
» Alle snaren
#3. Nieuwe snaren? Oprekken
Heb je een nieuw setje snaren op je gitaar gezet, zorg er dan voor dat de snaren goed opgerekt zijn. Pak een snaar tussen duim en wijsvinger en trek hem – rustig – stukje bij beetje over de gehele lengte van de snaar omhoog. Breng de uitgerekte snaar daarna weer op stemming. Herhaal deze twee handelingen totdat de gitaarsnaar op stemming blijft en ga door tot je alle snaren hebt gedaan.
#4. Check of de snaren goed vast zitten
Bij het bespannen van je gitaar moet je erop letten dat je de snaren goed bevestigt. Aan de kant van de stemmechanieken zorg je er met twee à drie windingen voor dat de snaren niet gaan slippen door de hoge trekkracht. Ook bij de brug moeten de snaren op de correcte manier vast zitten. Hoe je dit voor elk gitaartype het beste doet, lees je in onze artikelen (inclusief video) over het vervangen van de snaren van je klassieke gitaar, westerngitaar of elektrische gitaar.
» Klassieke-gitaar-snaren vervangen
» Westerngitaar-snaren vervangen
» Elektrische-gitaar-snaren vervangen
#5. De kwaliteit van je gitaar
Er is een reden dat de ene gitaar duurder is dan de andere. Zo heeft een duurder model over het algemeen betere kwaliteit onderdelen en materialen. Hogere kwaliteit stemmechanieken bijvoorbeeld, houden je gitaar beter op stemming. En ook de topkam heeft invloed op de stemvastheid. Een upgrade van die onderdelen kan helpen. Daarnaast zijn goedkopere gitaren vaker gemaakt van jonger hout. Jong hout werkt nog relatief veel, wat invloed heeft op de stemming.
» Gitaaronderdelen
» Hoe vervang ik mijn stemmechanieken?
#6. Zijn je nieuwe snaren hetzelfde als de oude?
Zijn je nieuwe snaren dunner of dikker dan de oude? Het kan dat de gitaar hierdoor niet meer zuiver klinkt. Dan moet je hem opnieuw afstellen (of dit laten doen). Afstellen is overigens áltijd een goed idee wanneer de nieuwe snaren meer dan ‘één stap’ dunner of dikker zijn. Eén stap is bijvoorbeeld van een .010- naar een .011-set. Zijn de nieuwe snaren van een ander merk? Houd ook dan de klank in de gaten. En zelfs al is het alles hetzelfde gebleven, dan nog is het mogelijk dat je gitaar niet meer lekker klinkt. Ook in dat geval: afstelbeurt!
Zelf afstellen of laten doen door een expert?
Ben je een handige en voorzichtige gitarist, raadpleeg dan ons blog over gitaar afstellen. Let erop dat je het ‘intoneren’ niet overslaat. Het kan namelijk zijn dat de gitaar wel zuiver klinkt bij de open akkoorden, maar dat hij hoger op de hals nog steeds vals is. Kom je er tijdens het afstellen niet uit of durf je het gewoon niet aan? Neem contact op met een ervaren gitaartechnicus. Maak bijvoorbeeld gebruik van onze gitaar-afstel-en-onderhoud-service.
#7. Voel je je wel lekker?
Probeer extremen in temperatuur en luchtvochtigheid te voorkomen. Door zulke extremen kan het hout van de gitaar behoorlijk gaan werken, wat invloed heeft op de stemming. Als de omgeving voor jou lekker aanvoelt, is dat voor je gitaar waarschijnlijk ook zo. Niet te droog/vochtig en niet te koud/warm. Plaats de gitaar daarom nooit dichtbij een radiator, in een vochtige ruimte of lange tijd in een warme of koude auto. Verder is het normaal dat je gitaar even wat moeilijker te stemmen is nadat je hem hebt vervoerd. Het hout heeft tijd nodig om zich aan te passen aan de nieuwe omgeving.
Zo doe je dat
- Het is ideaal als je hygrometer een luchtvochtigheid aangeeft tussen 40 en 50%.
- Te hoog? Zet een vochtvreter in de kamer.
- Te laag? Zet een luchtbevochtiger in de kamer.
- Vochtvreters en bevochtigers vind je bij winkels die huishoudelijke artikelen verkopen. Voor akoestische gitaren is een gitaar-humidifier een goedkoop en beter alternatief voor een bevochtiger.
#8. Zitten de schroeven en moeren goed vast?
Controleer alle contactpunten en delen met een schroefverbinding, voor zover die aanwezig zijn op je gitaar. Het is de bedoeling dat er nergens een ongewenste hoeveelheid beweging in zit. Draai schroeven, moeren en boutjes handvast, dus zet niet te veel kracht en draai niet te ver door. Zo voorkom je dat je iets kapot maakt of dat je het later niet meer los krijgt.
Zo doe je dat
- Haal voordat je begint de spanning van de snaren af.
- Check vervolgens met een kruiskopschroevendraaier of de schroeven van de verbinding tussen hals en body goed vastzitten.
- In sommige gevallen kun je dit gereedschap ook voor de brug gebruiken. Zo niet, dan heb je bijvoorbeeld de bekende zeskantsleutel nodig voor een tremolo-brug met twee zeskantschroeven.
- Met een kleine precisie-schroevendraaier van het type kruiskop zorg je dat de stemmechanieken aan de achterkant van de kop goed op hun plek blijven. Aan de voorkant van elektrische gitaren en de meeste westerngitaren doe je dit vaker met een passende steeksleutel.
#9. Controleer de gelijmde delen
Heb je een gitaar die een gelijmde topkam, hals en/of brug heeft? Om de stabiliteit van elk onderdeel te controleren, sla je je snaren aan. Luister nu of je een verschil in toonhoogte hoort wanneer je het betreffende gedeelte beweegt. Hoor je voor je gevoel te veel toonhoogteverschil en voel je toch veel beweging bij het checken van een van deze lijmverbindingen? Haal de spanning van alle snaren af en neem je gitaar mee naar een gitaarbouwer of -technicus met voldoende ervaring.
Zo doe je dat
- Houd je gitaarsnaren bij deze controle wél op spanning.
- Bij de topkam doe je de controle met aan één kant de duim en aan de andere kant de wijsvinger van dezelfde (sterkste) hand.
- Doe dit ook bij de brug.
- Zitten de body en de hals aan elkaar gelijmd? Sla alle snaren aan, plaats je linkerhand onder de hals, je rechterhand bovenop de body en beweeg deze zachtjes in tegengestelde richting.
Een Strandberg-gitaar met True Temperament frets (foto: Strandberg)
#10. Een gitaar is nooit perfect zuiver
Zelfs als je alle bovenstaande punten nauwkeurig hebt opgevolgd, is een gitaar niet perfect zuiver. Misschien heb je wel gemerkt dat bepaalde akkoorden klinken als een klok, terwijl andere nét niet helemaal optimaal zijn. In het kort heeft dit hiermee te maken: voor een perfecte stemming zou elke toon van iedere snaar eigenlijk een eigen ‘fretje’ moeten hebben dat op exact de juiste toonhoogte staat. Maar in plaats daarvan hebben gitaren een compromis: één lange fret voor elke positie en dus kleine onzuiverheden op allerlei plaatsen. Daar moeten we mee leren leven, tenzij je wilt betalen voor een gitaar met ‘True Temperament’ frets.
Zie ook
» Gitaar-afstel-en-onderhoud-service
» Gitaarsnaren
» Basgitaarsnaren
» Alle snaren
» Hygrometers
» Gitaar-humidifiers
» Gitaaronderdelen
» Gitaar spelen met capo? Hier moet je op letten
» Slagplaat van een akoestische gitaar vervangen – Dat kun je zelf!
» Fretboard schoonmaken – Hoe reinig ik de toets van mijn gitaar?
» Strap buttons van je gitaar vervangen door strap locks – Hoe?
» Gitaar-onderhoud: voeding, temperatuur en luchtvochtigheid
» Topkam van je gitaar vervangen of aanpassen
» Stemmechanieken van je gitaar vervangen
» Hoe vervang je de snaren op een elektrische gitaar?
» Hoe vervang je de snaren op een akoestische gitaar?
» Elektrische gitaar afstellen
» Hoe vervang je de snaren op een klassieke gitaar?
» Hoe werkt een clip-on tuner?
» Besnaren en afstellen van een Floyd Rose tremolo
» Gitaar of bas stemmen? Hier lees je hoe dat moet!
Danny is in 2014 begonnen bij Bax Music als copywriter. Zijn specialisaties zijn gitaren en andere snaarinstrumenten. Sinds 1993 heeft hij veel ervaring opgedaan als gitarist, zanger, songwriter en bassist in diverse bands en projecten.
Nog geen reacties...