Hoe werkt een bassdrumpedaal?

Dit blog is de logische volgende stap na onze Bassdrumpedaal Keuzehulp. We gaan wat meer de diepte in. Hoe zit een bassdrumpedaal in elkaar? Hoe heten de verschillende onderdelen en wat doen ze precies? Zodra je begrijpt wat de functie is van bijvoorbeeld klopper, voetplaat, veerspanning, ketting en cam, zal het afstellen of upgraden een stuk makkelijker worden!

De ontwikkeling van het bassdrumpedaal

Het eerste bassdrumpedaal werd aan het begin van de twintigste eeuw ontworpen door een klein Oost-Duits bedrijfje dat we tegenwoordig kennen als het bekende drummerk Sonor. Enkele jaren later verbeterden de gebroeders Ludwig het ontwerp en werd het pedaal een standaard onderdeel van het drumstel. Net als bij wasmiddel dat steeds maar weer ‘nόg schoner en beter wast’, is het bij bassdrumpedalen zo dat elk nieuw model nόg preciezer, nόg sneller, nόg stabieler en nόg krachtiger is dan de voorganger. Maar is dit wel zo? Bij het zoeken naar een bassdrumpedaal is het vooral belangrijk om te weten wat de invloed is van de onderdelen. Het duurste bassdrumpedaal hoeft niet altijd het beste of fijnste pedaal te zijn.

De klopper (beater)

Kloppers worden in diverse vormen en maten gemaakt. Verschillende materialen zoals vilt, hout, rubber en kunststof kunnen worden gebruikt. Iedere soort heeft zo zijn eigen klank. Als je een warme klank zoekt met een niet al te felle attack dan kun je het beste een klopper met een vilten kop gebruiken. Kies dan een vilten kop die een beetje ‘fluffy’ is; hoe zachter het vilt, hoe warmer, doffer en zachter de attack zal klinken. Kies voor een wat hardere soort vilt als je een goed gebalanceerde klank met meer punch wilt. Drummers die een stevige attack en punch willen met meer definitie, gebruiken vaak een houten of kunststof klopper. Tegenwoordig hebben de meeste kloppers twee (of meer) verschillende oppervlakken. Je kunt dan kiezen welke kant je gebruikt. De vorm van de klopper, en de hoek waarin deze het vel raakt is van grote invloed op de klank. Voor de beste klank is het belangrijk dat de klopper tegen het midden van het bassdrumvel komt. Ook de hoek is belangrijk: zorg ervoor dat het grootste gedeelte van de klopper het vel raakt om een zo vol mogelijke klank te krijgen en putten in het vel te voorkomen.

Veerspanning

Een onderdeel waar geen enkel bassdrumpedaal zonder kan, is een systeem dat ervoor zorgt dat de klopper na impact automatisch terug naar de beginpositie gebracht wordt. Op veruit de meeste pedalen, ook bij hihatpedalen, wordt dit gedaan met een veer. Meestal zit deze veer aan de rechterkant van het pedaal. Bij dubbele bassdrumpedalen zit aan beide kanten van het frame een veer: voor elk pedaal één. In enkele gevallen worden er andere systemen gebruikt, zoals een soort elastiek of een systeem met kogellagers. Bijna altijd is het zo dat je de spanning van de veer kunt instellen door een schroef aan te draaien. Bij zo’n rubberen elastiek kan dit niet. De juiste veerspanning is echt een kwestie van uitproberen. Op die manier kom je er achter wat voor jouw speelstijl – bijvoorbeeld als je speelt met de hiel omhoog – het beste werkt.

Het frame

Belangrijk voor de stabiliteit is het frame. Sommige frames zijn dun en smal om ruimtebesparend te zijn. Het nadeel is dat deze frames minder stabiel zijn en sneller zouden kunnen breken. Een breed frame voelt solide en stabiel aan en zijwaartse speling treedt minder snel op. Overigens hoeft zijwaartse speling niet per se negatief te zijn: bij de ‘heel-up’ techniek kan dit in sommige gevallen juist wel prettig zijn.

Voetbord / voetblad (footboard)

Het lijkt misschien niet zo belangrijk, toch heeft het voetbord / voetblad een grote invloed op hoe een pedaal aanvoelt en speelt. Voetborden worden in allerlei maten gemaakt. De belangrijkste twee zijn standaard en longboard. Belangrijke details om op te letten wanneer je voetborden met elkaar vergelijkt: de bevestiging aan de vloerplaat en de mogelijkheid om de hoek in te kunnen stellen. Bij de meeste pedalen waar dat mogelijk is, hoef je alleen maar een schroefje los te draaien en de gewenste hoek te kiezen. Kies dan simpelweg een positie die voor jou comfortabel is. Standaard pedalen hebben een scharnier, ongeveer 5 cm van het einde van de vloerplaat. Bij longboard pedalen loopt het pedaal helemaal door tot aan het eind van de vloerplaat. De hoek van een standaard voetbord is daardoor wat groter als die van een longboard. Bij een longboard heb je weer een groter speeloppervlak.

Vaste vloerplaat of los?

Sommige bassdrumpedalen hebben aan de onderkant een solide metalen plaat die meestal voorzien is van een anti-slip laag. Dit geeft veel stabiliteit tijdens het spelen, maar is tijdens het vervoeren van je drumstel misschien wat onhandig, omdat deze pedalen vaak een eigen koffertje nodig hebben. Er zijn ook pedalen zonder vaste vloerplaat. Deze kun je in principe helemaal plat opvouwen en daardoor zijn ze makkelijker op te bergen bij de rest van je hardware. Het nadeel van pedalen zonder vaste vloerplaat is dat er zijwaartse speling kan optreden en dat er een grotere kans is op verschuivingen. Het voordeel is dat het pedaal lichter en compacter is.

Verschillende soorten ‘pedal drives’

Het voetbord moet op de een of andere manier verbonden worden met de klopper. Bij de eerste pedalen werd hiervoor een lederen bandje of riem gebruikt. Later gebruikte men ook een soort fietsketting en nog later werd er een solide stuk metaal tussen gezet. Deze drie verschillende manieren worden tegenwoordig nog steeds gebruikt. Als we het hebben over ‘pedal drives’ hebben we het over het stuk dat het voetbord verbindt met de klopper.

Chain-drive

Deze pedalen hebben een ketting en komen we het vaakst tegen. Er zijn twee verschillende soorten chain-drives: enkele en dubbele. Het grootste voordeel van de ‘double chain-drive’ ten opzichte van de ‘single chain-drive’ is dat de dubbele ketting minder snel zal breken wanneer deze grote kracht moet weerstaan. Pedalen met een single chain-drive zien we vaak bij de wat goedkopere series en instapmodellen. Betekent dit dat ze minder goed zijn? Nee, ze zijn alleen wat lichter en zouden in theorie eerder kunnen breken. Wel reageren ze iets sneller over het algemeen.

Belt-drive

Bij de zogenaamde ‘belt-drive’ pedalen zijn het voetbord en de klopper met elkaar verbonden via een riem. Een moderne belt-drive is nagenoeg onbreekbaar. Het voordeel van belt-drive pedalen ten opzichte van chain-drive pedalen: ze voelen lichter aan, reageren sneller en het contact met de klopper lijkt groter te zijn. De ketting van chain-drive pedalen kan zomaar ineens knappen door bijvoorbeeld metaalmoeheid; een vervelende verrassing als je aan het optreden bent. Een belt-drive pedaal zal minder snel onverwachts kapot gaan omdat schade aan de riem al lang te zien is voordat hij scheurt.

Direct-drive

Pedalen met een ‘direct-drive’ zijn vooral geschikt voor drummers die snelheid, precisie en kracht belangrijk vinden. Direct-drive pedalen hebben een solide connectie tussen het voetbord en de klopper, waardoor het bassdrumpedaal minder flexibel is. Bij deze pedalen kan er geen zijwaartse speling ontstaan, iets wat bij de meeste belt-drive en chain-drive pedalen wel gebeurt na verloop van tijd. Waarom speelt dan niet iedereen met een direct-drive pedaal? Omdat direct-drive pedalen minder goed functioneren als je met de zogenaamde ‘heel-up’ techniek speelt. Drummers die de ‘heel-down’ techniek gebruiken merken een verbetering in precisie en controle, maar drummers die met de hiel omhoog, en juist meer met de tenen spelen, hebben vaak meer controle met pedalen die een belt-drive of een chain-drive hebben. Uiteindelijk mag je al deze regels ook gewoon overboord gooien: het is maar net waar je aan gewend bent!

Verschillende soorten ‘cams’

De cam is het stukje dat de drive verbindt met de klopper. De cam bepaalt de hoek waarin de drive de klopper beweegt ten opzichte van het voetbord. De belangrijkste twee soorten zijn de ‘linear-cam’ en de ‘offset-cam’. Bij de linear-cam blijft de radius over de gehele beweging gelijk, waardoor de snelheid van de klopper constant is. Linear-cams zijn vaak rond. Pedalen met een direct-drive hebben meestal een linear-cam. Bij pedalen met een offset-cam gebeurt er iets met de hoek en snelheid wanneer de klopper over het middelpunt van de as draait. Het begin van de beweging is constant en voelt licht aan. Naarmate de klopper dichterbij het vel komt, wordt de hoek groter waardoor het pedaal wat zwaarder gaat aanvoelen en de klopper extra snelheid krijgt: fijn voor krachtig spel. Fabrikanten leveren soms meerdere cams bij hun pedalen. Er zijn drummers die altijd dezelfde cam en drive gebruiken, en er zijn drummers die per situatie bekijken wat het meest geschikt is.

Dubbel bassdrumpedaal

Dubbele bassdrumpedalen, ook wel twin-pedalen genoemd, hebben twee frames die met elkaar verbonden zijn via een draaibare as. Eén van de frames is voorzien van twee kloppers die beide dezelfde bassdrum raken. Als je gebruik wilt maken van een twin-pedaal is het belangrijk om te weten aan welke kant je de kloppers wilt hebben. Rechtshandige drummers spelen meestal met hun hihat links. Het leidende been is dan het rechterbeen. De kloppers moeten dan dus op het rechter-pedaal zitten. Drummers die linkshandig zijn en dus hun drumstel ‘andersom’ opstellen, willen juist de kloppers op het linker-frame omdat dat het leidende been is. Drummers die met twee bassdrums spelen, gebruiken gewoon twee enkele pedalen.

Zie ook

> Bassdrumpedalen
> Bassdrumpedaal-onderdelen
> Bassdrumpedaal Keuzehulp

Bassdrum schuift weg? Dit doe je ertegen Wat is een noise gate-pedaal? Bassdrumvel: met of zonder gat? Haal het beste uit je cajon: 5 snelle en simpele trucs 5 fascinerende feitjes over het drumstel Geschiedenis van het drumstel