Drummen met clicktrack: voordelen en nadelen

Sommige drummers zweren erbij, anderen moeten er niets van hebben: de clicktrack. Een clicktrack voor muzikanten is in praktijk gewoon een metronoom die via een hoofdtelefoon of speakers klinkt. Het zorgt ervoor dat je samen strak in de maat blijft spelen. Dit heeft voordelen, maar zeker ook nadelen. Wanneer gebruik je zo’n clicktrack en waar moet je op letten?

Wat is een clicktrack?

Zoals gezegd, is een clicktrack eigenlijk gewoon een metronoom. Ofwel, een mechanisch of digitaal apparaat dat het tempo aangeeft op het ingestelde aantal bpm (beats per minute) en eventueel in de gewenste maatsoort. Het woord clicktrack echter, gebruik je vooral in situaties waarin het heel belangrijk is dat een band of muzikant een strak tempo aanhoudt tijdens een optreden of opnamesessie. Het metronoom-geluid klinkt dan meestal via de hoofdtelefoon van de drummer.

Tips voor de beginner

• Luister heel goed naar het tempo voordat je gaat meespelen. Zorg dat je het tempo ‘aanvoelt’. Het spelen met click kan namelijk heel frustrerend zijn als je er steeds naast zit.
• In principe zul je de click instellen op kwartnoten, zodat je op iedere tel een tik hoort. Dat is handig als je al goed met zo’n metronoom kunt meespelen. Heb je meer moeite om in het juiste tempo te blijven, stel de metronoom dan twee keer zo snel in, zodat je achtste noten hoort. Hoe meer referentiepunten, hoe makkelijker het is om in tempo te blijven.
• Zorg dat je de metronoom duidelijk hoort, maar zet hem zeker niet te hard in verband met kans op gehoorbeschadiging!

Wat voor metronoom of clicktrack moet ik gebruiken?

Er zijn ontzettend veel verschillende soorten manieren om een clictrack te ‘maken’, maar ze zijn niet allemaal even handig voor drummers. Belangrijk is dat je metronoom een output heeft voor bijvoorbeeld je hoofdtelefoon. Sommige drummers gebruiken trouwens een metronoom waarbij een lampje het tempo aangeeft. Dit is niet altijd de beste manier om strak te spelen, want een lampje is niet zo dwingend om te volgen als een click. Ook zijn er modellen die trillen in plaats van een lampje of click. Ook hier is het toch een behoorlijke kunst om in tempo te blijven spelen. Een handige feature van sommige metronomen is de mogelijkheid om een setlist te programmeren. Dat is fijn als je gaat optreden met click! In plaats van voor ieder nummer het tempo op te zoeken, staat alles al ingesteld en ga je met een druk op de knop door naar het volgende nummer. Uiteraard kun je in plaats van een losse metronoom ook een metronoom-app gebruiken of de ingebouwde metronoom van je opnamesoftware.

Oefenen met metronomen

pelen met een metronoom terwijl je thuis oefent, is altijd leerzaam. Je ‘innerlijke klok’ zal na verloop van tijd zeker verbeteren, waardoor je tempo-vast zult leren spelen. Met name bij fills hebben drummers de neiging om te versnellen of te vertragen. Oefen dus regelmatig met een metronoom. Vind je dit te saai? Je kunt ook meespelen met muziek, bij voorkeur iets waar ‘echte’ drums in zitten. Op die manier leer je ontzettend veel! Meespelen met de muziek en kopiëren wat de drummer speelt is hartstikke leuk en leerzaam, maar je kunt de muziek ook als een soort clicktrack gebruiken voor bijvoorbeeld rudiments. Probeer bijvoorbeeld maar eens een hele song alleen maar paradiddle-variaties te spelen!

Clicktrack in de repetitieruimte

Stel, je bandleden willen dat jij als drummer zo strak mogelijk speelt en stellen voor dat je met een metronoom gaat spelen. Hier beginnen de problemen, want hoe pak je zoiets aan? Je kunt een app downloaden op je telefoon en met oordopjes in gaan spelen. Dit kan voor jou prima werken, maar in veel gevallen is het niet de beste oplossing. In de oefenruimte is het eigenlijk nog het beste om, voor de hele band, een metronoom op de geluidsinstallatie aan te sluiten zodat alle bandleden de click kunnen horen. Dit heeft meer voordelen dan nadelen: ten eerste ben jij als drummer nooit in je eentje verantwoordelijk voor het tempo en de groove, maar werk je hierin samen met de bassist, slaggitarist en eventueel toetsenist. Zij moeten die click dus eigenlijk ook horen, anders gaan ze aan het tempo trekken of duwen terwijl jij de click probeert te volgen! Ten tweede ga je ontdekken waar de knelpunten in je songs zitten: misschien wil je wel dat het refrein net iets sneller is dan het couplet omdat dat beter aanvoelt. Met z’n allen oefenen met click is dus altijd een prima idee en leerzaam voor iedereen in de band. Uiteindelijk kun je de clicktrack uitzetten als alle bandleden zich bewust zijn van het tempo en de uitdagingen. Dan is het tijd om gewoon lekker muziek te maken!

Clicktrack op het podium

Een clicktrack op het podium kan helpen om een strakke performance neer te zetten. Een andere toepassing is bij het gebruik van vooraf opgenomen backing tracks: de live-muziek moet hier qua tempo natuurlijk perfect op aansluiten. Maar hoe doe je dit eigenlijk? Want het is de bedoeling dat jij – en misschien de bassist – de click goed hoort, maar het publiek hoeft die click er niet bij te hebben natuurlijk! Tegelijkertijd wil jij een goed monitor-geluid hebben en de band kunnen horen. Een handige oplossing is dan om met in-ear hoofdtelefoon te spelen. Hiervoor heb je alleen maar een klein, normaal mixertje nodig dat je naast je drumstel zet. De metronoom en je in-ears sluit je aan op de mixer. De mixer wordt via één (mono) of twee (stereo) XLR-kabels verbonden met de mixer van de geluidsman – net zoals je met een monitorspeaker zou doen. Op een van de kanalen van je kleine mixer regel je het volume van de metronoom. Met het andere kanaal (of kanalen in stereo) regel je het volume van je monitorgeluid (het totaalgeluid van de band). Zo maak je je eigen mix tussen bandgeluid en clicktrack. De onderlinge verhoudingen van het bandgeluid moet je nog wel afstemmen met de geluidsman (bijvoorbeeld als je de basgitaar harder wilt hebben, of de zang zachter). Als je deze set-up eenmaal hebt, kun je die natuurlijk ook gebruiken in de oefenruimte en thuis.

Studio-opnames met clicktrack

Als je met een band een demo wilt opnemen, kun je dat op verschillende manieren doen. Bijvoorbeeld alles tegelijkertijd inspelen of een voor een de partijen opnemen. In beide gevallen is het handig als je met een clicktrack speelt, maar doe dat alleen als het niet ten koste gaat van de muzikaliteit. Niet alleen jij moet strak spelen, de hele band moet dit kunnen! Het grote voordeel van opnemen met click is dat de geluidsbestanden in de DAW-software in een bepaald ‘grid’ komen te staan. Hierdoor is het tijdens het bewerken en mixen voor de producer en technicus veel makkelijker om effecten toe te voegen en eventuele foutjes te herstellen. Als je comfortabel kunt drummen met click in de studio, ga je vanzelf een naam opbouwen in die wereld en vaker gevraagd worden. Strakke studiodrummers zijn immers vrij schaars! Overigens gebruik je in de studio eigenlijk altijd de clicktrack van de DAW-software waarmee ze daar werken. Hier heb je dus geen eigen metronoom voor nodig. Mochten er tempo- of maatwisselingen in een nummer zitten, dan kan dit gewoon voorgeprogrammeerd worden in de software, zodat de clicktrack op het juiste moment automatisch verandert. Ook handig tijdens het oefenen!

Valkuilen

Een nadeel van het spelen met clicktrack is dat je teveel gefocust kunt raken op de click en dat je eigenlijk stopt met ‘muziek maken’. Je durft bijvoorbeeld die ene fill niet meer te spelen omdat je wel eens naast de click terecht kan komen. Als je als drummer steeds naast de click speelt en het gewoonweg niet lukt om strak mee te spelen, kan dat bovendien je zelfvertrouwen behoorlijk aantasten – en dat is nog veel vervelender! Een ander nadeel: jij volgt de click perfect en alles loopt lekker, de band speelt strak en dan komt de ‘bridge’, een stukje waar in dit geval geen drums bij zitten. De zanger / gitarist legt wat akkoorden neer en de toetsenist speelt wat sfeervolle drieklanken. Jij hoort de click, maar de rest van de band hoort de click niet. Zij verliezen tempo en alles begint door elkaar te lopen. Zie het geheel dan maar weer eens op de rails te krijgen. Bedenk dus goed hoe je dit soort situaties gaat aanpakken: helemaal niet met click spelen, of met click tot dat punt spelen en dan uitzetten tot het eind? Sommige clicks hebben een ‘tap-functie’ waarmee je het tempo makkelijk kunt aanpassen door mee te tikken met de muziek die op dat moment klinkt. Laat je in ieder geval niet verrassen door dit soort momenten!

Wat zijn jouw positieve en negatieve ervaringen met clicktracks en metronomen? Laat hieronder je reactie achter!

Zie ook

» Metronomen
» DAW-software
» Mengpanelen
» In-ear hoofdtelefoon
» Gewone hoofdtelefoons
» Wat zijn de vier belangrijkste drumritmes?
» Wat zijn de vier belangrijkste drum-rudiments?

Sneller drummen: zo lukt het! Drum fills voor de beginner Wat zijn de vier belangrijkste drum-rudiments? 7 onmisbare drum-accessoires voor in je stokkentas De cymbals van het drumstel – Leer ze kennen! Wat zijn de vier belangrijkste drumritmes?