Drummen in onregelmatige maatsoorten – Voorbeelden & oefeningen

Gastblogger en drummer Wietse Hendriks vertelt in zijn derde blog over het drummen in onregelmatige maatsoorten, zoals 5/4 en 7/8. Hoe moet je zo’n bijzondere maatsoort tellen? En vooral: hoe leer je het als drummer onder de knie te krijgen? Wietse geeft voorbeelden, uitleg en uiteenlopende drum-oefeningen!

• Vooraf
• Even wennen?
• Maatsoorten in de westerse muziek
• Een extra tel: 5/4
• Nog een stapje verder: 7/8
• Oefenen met drummen in bijzondere maatsoorten
•    5 drum-oefeningen
• Zie ook

Vooraf

Ik ga er bij dit blog van uit dat je enige basiskennis hebt op het gebied van maatsoorten en muzieknotatie. Zo niet, dan is hier de nodige voorkennis:

• Ken je nog niet goed het verschil tussen termen als ritme, tempo en maatsoort? Of hoe deze worden genoteerd? Dan kan het goed zijn om eerst ons blog hierover te lezen.
• Drumnotatie is niet zo moeilijk, maar het is wel handig om je even vertrouwd te maken met de belangrijkste symbolen. Lees het Drumnotatie-blog!

Even wennen?

Voor je verder leest, volgt hier een korte lijst met nummers met maatsoorten die anders zijn dan de bekende 4/4, 3/4 en 6/8. Overigens worden sommige van deze nummers wel gedeeltelijk in een ‘normale’ maatsoort gespeeld:

Peter Gabriel – Solsbury Hill

Pink Floyd – Money

Dave Brubeck – Take Five

Genesis – Turn It On Again

Rush – Tom Sawyer

Wil je nog verder grasduinen in muziek die geschreven is in speciale maatsoorten, pak dan dit Wikipedia-artikel er eens bij. Erg leuk om die muziek op te zoeken op YouTube of Spotify en te oefenen met het meetellen in gekke maatsoorten. En natuurlijk ook leuk om te luisteren wat het effect ervan is op de muziek!

Maatsoorten in de westerse muziek

De meeste muziek die we vandaag de dag op de radio horen is geschreven in een vierkwartsmaat en af en toe in een driedelige maat, zoals een zesachtste of driekwartsmaat. Die zijn in de westerse popmuziek de standaard geworden en het is makkelijk om hier op mee te dansen en het te spelen, voornamelijk omdat we het zo veel horen. Maar als we verder kijken (en ook terug in de klassieke muziek), dan zien we dat echt niet alle muziek op deze manier geschreven is. Zeker in de jaren 70, tijdens de hoogtijdagen van de progressieve rock waren er diverse bands die een hit wisten te scoren met een nummer dat niet simpelweg in vieren of drieën mee te tellen was. Andere bands gaan daar nog verder in: die zoeken juist de obscuurdere maatsoorten uit en wisselen daar ook nog tussen.

Een extra tel

Een vierkwartsmaat betekent dat je vier kwartnoten per maat telt. Dit ziet er dan bijvoorbeeld zo uit:

Maar als je luistert naar Take Five van Dave Brubeck zul je al snel merken dat je niet zo makkelijk mee kunt klappen op tel 2 en 4. Het is namelijk in een vijfkwartsmaat! Wat er dan gebeurt, zie je hieronder;

Je moet nu dus in elke maat een extra kwartnoot tellen, en met die ruimte kun je interessante dingen doen (zie beneden)!

Nog een stapje verder

Zoals in het blog over maatsoort, tempo en ritme wordt uitgelegd, zijn er ook maatsoorten die je in achtstes telt, zoals een 6/8-maat. Technisch gezien is dit uiteraard hetzelfde als een 6/4-maat, maar de gewoonte is om voor achtstes te kiezen wanneer je relatief snel moet tellen en voor kwartnoten wanneer je langzamer telt. Ook wordt 6/8 meestal in groepjes van twee geteld (EEN – twee drie – VIER vijf zes). Nu je dit weet, kun je gaan spelen met de hoeveelheid tellen in die maten. Pak een 6/8 maat, doe er eentje bij en je krijgt een 7/8-maat (je zou dit natuurlijk ook kunnen zien als een 4/4-maat met één achtste minder):

Opmerking: In deze oefening tel je met je bassdrum constant door in kwartnoten, zoals je ziet. Maar als je jezelf wilt uitdagen, kun je de bassdrum ook steeds aan het begin van de maat opnieuw laten beginnen! Dit betekent dat de laatste bassdrum van de maat steeds maar een achtste duurt in plaats van een kwartnoot.

Oefenen met drummen in bijzondere maatsoorten

Om soepel te worden in het spelen van een maatsoort die anders is dan een vierkwartsmaat of driedelige maat, moet je oefenen. Er zijn verschillende manieren om dit te doen:

• Download een metronoom op je telefoon, zoek er een op internet of koop een ‘echte’ metronoom. Belangrijk is wel dat deze de mogelijkheid heeft om de maatsoort nauwkeurig in te stellen (zie ook dit blog). Tel nu hardop mee op de gekozen maatsoort. Hierdoor kun je je feeling ontwikkelen. Dit kun je later stapje voor stapje naar je drumstel meenemen.
• Zoek nummers die een andere maatsoort hebben! Wat is er nou leuker dan meespelen met muziek als je oefent? Er zijn talloze bands die een of meerdere nummers hebben in andere maatsoorten! Zie de alinea ‘Even wennen?’ hierboven voor meer informatie.
• Verdeel en heers: vind je het moeilijk om overzicht te creëren als je speelt in een andere maatsoort? Verdeel het dan verder op in groepjes van twee en drie. 7/4 kun je bijvoorbeeld tellen als 1-2-1-2-1-2-3 (zoals Unsquare Dance van Dave Brubeck).
• Doe de oefeningen hieronder: ik heb enkele oefeningen verzameld die je kunt doen om bekend te raken met het spelen in een andere maatsoort dan 4/4. Ze bouwen op in moeilijkheidsgraad. Succes!

5 drum-oefeningen

Deze oefeningen kun je zelf aanpassen en moeilijker maken als je wilt. Gebruik een metronoom om ervoor te zorgen dat je goed in de maat blijft spelen.

Oefening 1 – 5/4 maat: je kunt deze oefening zien als een vierkwartsmaat met een extra tel. Om dit te oefenen, heb ik na elke vier tellen een floortom genoteerd. Bij de fill in maat 4 zie je een extra groepje zestienden bij de extra tel.

Oefening 2 – 3/4 maat: een driekwartsmaat is echt niet heel ongewoon, maar de gemiddelde drummer zal hem waarschijnlijk zelden gebruiken. Daarom deze oefening. Je kunt het zien als een vierkwartsmaat met een tel minder:

Oefening 3 – 7/8 maat:  bij deze oefening kun je goed zien dat je kunt tellen in groepjes van twee en drie. Eerst speel je twee groepjes van twee achtste noten en dan een groepje van drie achtste noten:

Oefening 4 – 12/8 maat: je komt een 12/8 tegen bij onder andere langzame blues-nummers, dus gewoon geteld als vier kwartnoten, waarbij elke tel weer wordt onderverdeeld in een groepje van drie (4 x 3 = 12). Maar… bij onderstaande oefening heb ik het heel anders gedaan: bij elke maat zijn er bijvoorbeeld andere noten op de hihat. Eerst kwartnoten, dan achtsten en dan zestienden. Zo kun je zien met welke variaties je kunt spelen.

Oefening 5 – 7/8 en 4/4: bij deze oefening wissel je tussen 7/8 en 4/4. Hierdoor kun je goed merken wat het verschil tussen de twee is.

Wat vind jij van spelen in andere maatsoorten? Onnodig? Of geeft het je juist creatieve ruimte? En hoe ontdekte je ze voor het eerst? Laat hieronder een reactie achter!

Zie ook

» Noten leren lezen: ritme, tempo en maatsoort
» Drumnotatie 101: tips & tricks voor beginners
» Metal drummen – Leer het met deze gear en oefeningen
» 5 essentiële apps voor drummers
» Hoe gaan mijn bekkens langer mee?
» Drummen zonder drumstel – Alle mogelijkheden op een rij
» Sneller drummen: zo lukt het!
» Drumstel-opstelling: probeer deze variaties!
» Reggae drummen – Ritmes, klanken en cues

» Metronomen
» Oefenpads
» Alle Drums & accessoires

Gastblogger Wietse Hendriks

Wietse Hendriks (1998) viert dit jaar zijn 12,5 jarig jubileum achter het drumstel. Vanaf dag één speelt hij met anderen in verschillende samenstellingen: tijdens drumlessen meespelen met muziek, in slagwerkgroepen met tien anderen, orkesten en ensembles. Hiernaast heeft hij ruime ervaring in de bandjeswereld, de laatste vijf jaar actief spelend in het hele land in Room for the Third. Van café tot concertzaal, van studio tot huiskamer, de groep vindt zichzelf in allerlei situaties. Hier werd het noodzaak om zich te verdiepen in het zelf schrijven van drumpartijen.

Drummen en onafhankelijkheid – 10 oefeningen Wat zijn de vier belangrijkste drumritmes? Noten leren lezen: ritme, tempo en maatsoort Drum fills voor de beginner Metal drummen – Leer het met deze gear en oefeningen Sneller drummen: zo lukt het!