Hoe houd ik mijn vinyl in topconditie?
Gepubliceerd op donderdag 3 november 2016
Niets heerlijker dan na een dag snuffelen in tweedehands platenzaken thuis komen met een stapel nieuwe oude platen. Maar eenmaal op je platenspeler klinkt het zwarte goud soms meer als een stuk plastic. Gooi je vinyl nou niet meteen weg; met de tips hieronder klinkt je platencollectie namelijk weer als nieuw!
#1 De plaat poetsen
Nee, ren nou niet meteen weg, maar vat het dit keer letterlijk op: poets je platen! Vinyl is een stofvanger pur sang wat betekent dat iedere keer buiten zijn beschermende antistatische binnenhoes je plaat als een magneet voor stof werkt. Met een koolstofvezel borstel of antistatische doek haal je oppervlakkig stof al makkelijk weg, daarna kun je met speciale reinigingsvloeistof of een sopje van afwasmiddel en (gedistilleerd) water voorzichtig je platen afdoen. Let op: altijd met de richting van de groef mee! Eventjes een halfuurtje op laten drogen en je kunt er weer tegenaan.
#2 Dust to dust
Sowieso is stof een absolute dooddoener voor elke muziekliefhebber. Neem je platenspeler ook eens af met een doekje. Of beter nog: een stofkap! Zoals de naam doet vermoeden houdt deze kap stof tegen dat op je draaitafel wil komen. Een goedkoper alternatief is een stoffen hoes.
#3 De naald in de hooiberg
Een vrij essentieel deel van je pick-up is de naald. Deze registreert de groeven namelijk en zorgt dus in de eerste plaats voor het geluid. Overigens pikt de stylus het geluid niet uit de onderkant van de groef, maar juist aan de zijkanten. Dit zie je goed als je een uitvergrote plaat hebt: de groef is eigenlijk een fysieke waveform. Een gemiddelde levensduur is ongeveer vijfhonderd draaiuren, een hogere kwaliteit naald kan twee tot vier keer zo lang mee. Als je dus de oude platenspeler van je vader van zolder haalt, kun je de naald bijna klakkeloos (laten) vervangen. Als je ‘m laat zitten, kun je je vinylcollectie uiteindelijk om zeep helpen, sowieso omdat het bij een versleten variant niet meteen te horen is.
Geslepen
In je queeste naar de heilige graal onder de naalden, stuit je waarschijnlijk al snel op twee soorten: de sferische en elliptische. Voor een uitsteeksel van nog geen halve centimeter hoog, is je draaigebruik vrij belangrijk: een pure muziekliefhebber zal niet zo snel gaan scratchen. Het komt eigenlijk neer op de vorm: rond en ovaal. Die eerste is daarom vooral geschikt voor DJ’s, de tweede voor de luisteraar. Lees hier trouwens meer over dat verschil.
Voetnootjes
Het spreekt hopelijk voor zich dat een set kwalitatieve speakers in combinatie met een hoogwaardige draaitafel en eventuele versterker je muziek ten zeerste ten goede komen. Ook zuinig omgaan met je platen is een pre, en af en toe een beetje extra liefde in de vorm van een uitgebreide poetsbeurt kan ook geen kwaad. Ook beperk je schade en stofophoping met een snelle veeg van een platenborstel voordat je je plaat op de platter legt: vinyl schoonmaken dus. Maar bovenal: geniet van je muziek!
Heb jij nog tips om je grijsgedraaide pareltjes goed te onderhouden? Deel ze hieronder!
reactie op bericht Johan: In principe heb je inderdaad een beweging verticaal (op en neer) van de naald en een beweging horizontaal (van links naar rechts). De eerste (mono) platen gebruikten enkel de horizontale modulatie. De allereerste tweekanaals (stereo) platen splitsten L en R inderdaad uit in een horizontaal en een verticaal kanaal. Maar dit gaf geen goed resultaat. Alan Blumlein kwam op het idee om de modulatie van het linker- en rechterkanaal 45° te draaien waardoor zowel het L- als R-kanaal deels verticaal en deels horizontaal zijn gemoduleerd. De gepubliceerde foto is wel degelijk correct. Voor meer info: http://www.vinylrecorder.com/stereo.html
en over Blumlein zijn idee:
https://en.wikipedia.org/wiki/Gramophone_record#Stereophonic_sound
De correcte naalddruk voor een bepaald element is afhankelijk van diverse factoren: vorm van de naald, beweeglijkheid (compliance) van naald-cantilever en ophanging, massa van element en arm,en nog een paar dingetjes. Lage tonen hebben niet noodzakelijk een groter modulatie. Volgens de RIAA curve is er een verschil tot 40 db tussen de opname van lage tonen en hoge tonen waardoor technisch ook hoge tonen tot ontsporing kunnen leiden bij slechte afstelling. https://nl.wikipedia.org/wiki/RIAA_Recording_Curve
Met vele vinyl groeten !
Het plaatje van de groef close up klopt niet. Één groef kan maar op één manier een stereo signaal doorgeven. Dat is in twee vectoren. Nu staan twee zijden aangegeven maar dat is beide de horizontale vector en dus een mono signaal. Het andere signaal is in de verticale richting. Dus niet links en rechts maar horizontaal en verticaal. Dit geeft meteen het belang aan van de naalddruk voor het verticale kanaal. Dit geeft ook meteen de reden waarom een naald bij lage tonen uit de groef schiet bij te weinig naalddruk. Voor meer vragen ben ik bereikbaar.
Voor het probleemloos “wassen” van elpees en singles gebruik ik het Knosti wasapparaat met vloeistof. Werkt prima! Maakt de platen meteen anti-statisch!
Als aanvulling op poetsen van vinyl heb ik nog een tip. Schrik niet want deze is best extreem, maar ik heb het al met een heleboel oude lp’ s gedaan! Maak de lp eerst schoon met een zachte doek en minimaal 70% alcohol, Neem een brede kunststof spatel, bijvoorbeeld het dekseltje van een cassette houder, neem een bus houtlijm en leg te poetsen plaat op de draaitafel, laat de tafel draaien en spuit een flinke spiraal van binnen naar buiten op de plaat, verdeel met de spatel de lijm zodat de hele plaat bedekt is, zorg dat je niks op het label krijgt. Dus alle groeven goed in de lijm. Laat de lijm volledig uitharden, als de lijm volledig uitgehard is pulk vanaf de rand rondom het begin los, daarna kun je de gehele laag in een keer eraf trekken , het gevolg is dat alle stof en vuil wat diep in de groeven zat weg is en je plaat is als nieuw, Als je de plaat wilt digitaliseren spuit eerst demi water op het deel wat je wilt opnemen en zet daarna de naald in het water, de naald zweeft nu door de groef, je hebt nu minder last van plop en tik geluiden, daarnaast is de klank ook voller. Let op met water, spuit je teveel wordt het een waterballet,
De houtlijm methode is prima.Maarr.
A: Je lp wordt statisch als de nete als je de lijmlaag verwijderd! zorg dus voor een omgeving met zo min moggelijk stof als je de laag lostrekt.
B: Gebruik alleen Isopropanol Alcohol !! en gedestileerd water!! (70% isopropanol en 30% gedestileerd water en een drupje afwasmiddel.
C: Je plaat niet nat afspelen…. de naald wordt tegen gehouden door het water (een tak door water slepen gaat toch ook niet soepel…….Bovendien sloop je je naald en plaat vanwege wrijving! het water wordt loeiheet in je groef..
D: Als je collectie niet zo heel groot is en je koopt voornamelijk nieuwe platen gebruik dan de methode zoals Bax hem noemt.
E:Heb je meer platen en koop je 2e hands gebruik een knosti.
of F:
Als je een doorgedraaide Platenverzamelaar bent en voornamelijk rommelmarkten afspeurd naar leuke lp’s, waar het niet uitgesloten is dat je een nieuwe kast erbij moet kopen om je platen op te slaan en je hebt toch wel een steekje los als het aankomt op HIFI en Hi-end audio. Koop een Okki Nokki..
Je naald zal je dankbaar zijn en natuurlijk is je geluid vele malen beter(Mits in combinatie met een goede platenspeler,versterker en speakers)
Veel luister plezier..