Hoe zit het met rechten op artiestennamen?

De perfecte artiestennaam of naam van een label kun je in principe maar één keer kiezen. Je maakt tenslotte maar één keer een eerste indruk. Hoe zuur is het als dan later blijkt dat een andere artiest of ander label die naam al gebruikt en ineens een probleem van jouw ‘perfecte’ artiesten- of labelnaam maakt? Onze gastblogger en ‘advocaat van de nacht’ Bjorn Schipper legt uit hoe het zit met de rechten op artiesten- en labelnamen en waarom het belangrijk is vooraf goed na te denken over de keuze van zo’n naam.

• Handelsnaamrechten
• Gevoel én verstand
• Check 1: Naam in gebruik?
• Het gaat om gebruik, niet registratie
• Check 2: Verwarringsgevaar?
• Ook merknamen
• Is het wel een handelsnaam?
• Voorkom gedoe
• Zie ook

Handelsnaamrechten

Bij de keuze van een artiesten- of labelnaam en het gebruik daarvan kunnen verschillende rechten spelen. De belangrijkste rechten waar je mee te maken kan krijgen zijn handelsnaamrechten en merkrechten. In deze gastblog ga ik in op het handelsnaamrecht. Merkrechten zullen in een latere gastblog aan de orde komen.

Gevoel én verstand

De keuze van een ‘perfecte’ naam begint natuurlijk met een gevoel: onder welke naam zou je wereldwijd de dansvloeren in vuur en vlam willen zetten? Als je eenmaal gevoelsmatig voor een naam bent gevallen is het zaak om – voordat je naar buiten treedt – óók je verstand te gebruiken en wel door online een onderzoek te doen naar het eventuele eerdere gebruik van die naam door anderen. Zijn er al artiesten en/of labels actief onder die naam, en zo ja, sinds wanneer, in welke muziekgenres en in welke landen allemaal? Zo kun je je vrij eenvoudig vooraf een beeld vormen van bestaande namen en partijen die mogelijk een obstakel kunnen vormen bij het verder uitrollen van je activiteiten onder die naam.

Check 1: Naam in gebruik?

Een eerste juridisch obstakel kan een al bestaande handelsnaam van een ander zijn. Een handelsnaam is de naam waaronder iemand een onderneming drijft. Het moet daarbij gaan om een bedrijfsnaam die in de praktijk in het handelsverkeer als naam van de onderneming gebruikt wordt, bijvoorbeeld in reclame-uitingen, online en op facturen. Het in aanmerking komend publiek (onder andere klanten, zakelijke relaties) moet die handelsnaam door het gebruik ervan opvatten als de naam van het bedrijf. Zo’n handelsnaam kan zowel een familienaam (Jansen Records) als een fantasienaam zijn (Fantasia Records).

Het gaat om gebruik, niet registratie

Het daadwerkelijke gebruik van de handelsnaam creëert wettelijk een handelsnaamrecht. Er is dus geen depot of registratie van de naam nodig. De enkele registratie in het Handelsregister bij de Kamer van Koophandel of het vastleggen van een domeinnaam of social media account geeft daarmee op zichzelf nog geen bescherming van het handelsnaamrecht. Het gaat echt om het feitelijke gebruik van die naam in het handelsverkeer.

Check 2: Verwarringsgevaar?

Het handelsnaamrecht is geen allesomvattend recht op die naam maar een specifiek lokaal recht dat bescherming biedt tegen verwarringwekkend gebruik van een identieke of gelijkende jongere handelsnaam. Die gelijkenis tussen handelsnamen kan visueel, auditief en/of inhoudelijk zijn en het verwarringsgevaar bij het relevante publiek zal aannemelijk gemaakt moeten worden. Verschillende factoren kunnen hierbij een rol spelen, zoals de vestigingsplaats, online bereik, bekendheid van de oudere handelsnaam, de aard van het bedrijf en de deskundigheid van het publiek. Is de jongere handelsnaam identiek of gelijkend en zal het gebruik ervan het publiek in verwarring (kunnen) brengen, dan is er sprake van een inbreuk op het handelsnaamrecht en kan via de rechter een verbod op het gebruik van die jongere handelsnaam opgelegd worden. Dit kan zelfs als de jongere handelsnaam een familienaam is; de familienaam mag dan niet (meer) als naam van de onderneming gebruikt worden.

Ook merknamen

De handelsnaamwet verbiedt daarnaast nog het verwarringwekkende gebruik van een jongere handelsnaam identiek of sterk gelijkend op de bestaande merknaam van iemand anders. Een merknaam is de naam waaronder je bepaalde producten of diensten aanbiedt en kan anders zijn dan de naam van je onderneming. De merkhouder kan in zo’n geval op basis van de handelsnaamwet via de rechter afdwingen dat de jongere handelsnaam niet meer gebruikt zal worden.

» Lees ook: Hoe zit het met de rechten op merknamen?

Is het wel een handelsnaam?

Rechters hebben in het verleden verschillend geoordeeld over de vraag of artiesten met hun muzikale activiteiten als onderneming een handelsnaam voeren. Mannenkoor Urk en rockband RED voerden volgens de rechter géén handelsnaam¹, de band Ekseption en DJ’s Quintino, Quintin, en William Djoko (al dan niet impliciet) juist wel².

Voorkom gedoe

Dit brengt ons weer terug bij de noodzaak om vooraf eerst zelf onderzoek te (laten) doen naar het bestaan van identieke of (sterk) gelijkende namen. Kies je namelijk een naam die al door een andere artiest of label gebruikt wordt, loop je het risico dat je op termijn met een claim van een van die andere artiesten of labels geconfronteerd wordt. Los van of zo’n claim juridisch haalbaar is, zit je dan sowieso met een hoop stress en gedoe. Misschien wel juist op het moment dat je als artiest een doorbraak beleeft of als label de zorgvuldig opgebouwde muziekcatalogus naar een hoger plan tilt.

Een valse start vanwege de verkeerde naam. Mijn advies bij het maken van de keuze voor een nieuwe naam is: vaar niet alleen op gevoel maar ook met verstand. Better safe than sorry! Of denken jullie dat je met een artiesten- of labelnaam een tweede indruk kan maken? Laat hieronder een reactie achter.

Zie ook

» Hoe zit het met de rechten op merknamen?
» 10 stappen voor het vinden van de juiste artiestennaam
» Platendeals voor muzikanten – Advies van een advocaat
» Publishing deals voor muzikanten – Een advocaat legt uit
» Rechten van muzikanten – Goed geregeld in Nederland?
» Muziekrechten, copyright, auteursrecht uitgelegd door een advocaat
» Contracten voor muzikanten – Leer de basis van het contractenrecht
» Rechtsvormen voor muzikanten: vof, eenmanszaak of…?
» Band als stichting – Slim idee voor muzikanten?
» Wat is Buma/Stemra en waarom lid worden?
» DJ’en met Spotify en andere streamingdiensten – Hoe, en mag het wel?

Gastblogger Bjorn Schipper (Plusonelegal)

Bjorn Schipper (bjorn@plusonelegal.nl) is de ‘advocaat van de nacht’ en medeoprichter van Plus One Legal, huisadvocaat van vele festivals, events, clubs, artiesten, labels en agencies in binnen- en buitenland. Bjorn Schipper schreef ooit zijn scriptie over de auteursrechtelijke en nabuurrechtelijke bescherming van draaikunst van DJ’s, pleitte voor de Hoge Raad terwijl hij een white label Italo track liet horen en is regelmatig gastspreker in het kader van muziekconferenties, muziekopleidingen, podcasts en radioprogramma’s.

Foto: Bart Heemskerk

Hoe zit het met de rechten op merknamen van artiesten? Platendeals voor muzikanten – Advies van een advocaat Muziekrechten, copyright, auteursrecht uitgelegd door een advocaat Publishing deals voor muzikanten – Een advocaat legt uit 5 manieren om je netwerk uit te breiden tijdens ADE Rechtsvormen voor muzikanten: vof, eenmanszaak of…?