Arpeggio’s zijn een belangrijke stap in het mooier maken van je baspartijen. Het zijn de tonen van een akkoord, maar dan los gespeeld van elkaar. Deze tonen passen altijd perfect bij het akkoord dat op dat moment wordt gespeeld door bijvoorbeeld de gitarist of de toetsenist. Het is het beste om veel met bas-arpeggio’s te spelen en te oefenen voordat je als bassist aan zoiets als toonladders begint. Ze vormen de basis van je baslijnen. Dus pak je basgitaar erbij en ga aan de slag!

Basgitaar-arpeggio's leren spelen

Waarom bas-arpeggio’s?

Zoals gezegd, zijn arpeggio’s in feite akkoorden waarvan je de tonen los van elkaar speelt, wat we gebroken akkoorden noemen. Het G-akkoord bijvoorbeeld, bestaat uit de tonen G – B – D. Wanneer een gitarist of toetsenist het G-akkoord speelt, dan klinken deze drie verschillende tonen over het algemeen tegelijk. Maar meerdere bastonen tegelijk klinkt meestal niet zo lekker en past ook niet goed bij de muzikale rol van de bas.

De bastoon en grondtoon

Het belangrijkste voor een bassist is om de bastoon van een akkoord te kunnen spelen. De bastoon is de laagste toon die wordt gespeeld en is heel bepalend voor de klankkleur van het akkoord. Heel vaak is de bastoon de grondtoon van het akkoord. Wat is de grondtoon? Dat is, simpel gezegd, de letter van het akkoord. Ofwel, de grondtoon van het G-akkoord = de G. Als een akkoordenschema G vermeldt, moet je als bassist dus de toon G kunnen spelen. Maar er kan bijvoorbeeld ook G/B staan, wat betekent: het G-akkoord wordt gespeeld met de B als bastoon. In dat geval speel je dus niet de grondtoon (G) als bastoon, maar de B. Het kan zelfs zijn dat je een bastoon speelt die niet eens in het akkoord zit. Voorbeeld: G/F♯.

Meer dan alleen de bastoon

Alleen maar de bastonen spelen die in het akkoordenschema staan kan – afhankelijk van de muziekstijl – al snel saai worden. Het is goed om te weten dat je als bassist in veel genres ook gerust andere tonen mag gebruiken. Daarbij is het wel belangrijk dat deze niet conflicteren met de rest van de muziek. Arpeggio’s zijn daar een perfect hulpmiddel bij. Heb je de tonen van bijvoorbeeld de G majeur-arpeggio goed in de vingers, dan weet je altijd hoe je goed klinkende tonen moet spelen wanneer er een G majeur-akkoord in het akkoordenschema staat. Want nogmaals: een arpeggio bestaat uit de tonen van het akkoord en zal er dus altijd goed mee samenklinken.

De bastoon blijft de basis

De bastoon blijft de basis! Wanneer het akkoordenschema ‘G’ vermeldt, kun je er het beste van uitgaan dat je begint op de G. Moet er meerdere maten achter elkaar het G-akkoord worden gespeeld, zorg dan dat je op belangrijke accenten steeds terugkeert op die G-toon (bijvoorbeeld telkens op de eerste tel van de maat). Daar tussenin kun je ook experimenteren met andere akkoordtonen; in dit geval kun je variëren tussen G, B en D. Dat lijkt weinig, maar je zult ervan versteld staan hoeveel totaal verschillende baspartijen je kunt maken met slechts drie tonen. Gewoon door herhaling van bepaalde tonen en het aanbrengen van de nodige ritmische variatie. Let wel op: staat er in het schema bijvoorbeeld G/B, dan is de B natuurlijk de bastoon en krijgt dus de B de focus op de belangrijke accenten. Natuurlijk zijn dit allemaal maar algemene aanwijzingen. Uitzonderingen zullen er altijd zijn!

Meer dan arpeggio’s

Bedenk goed dat arpeggio’s een hulpmiddel zijn en geen voorschrift. Wanneer het akkoordenschema G vermeldt, ben je echt niet verplicht om je te beperken tot de tonen G, B en D. Maar door arpeggio’s te leren, heb je wel in één klap een enorm stevige basis: je weet dat de arpeggio-tonen vrijwel altijd goed zullen samen klinken met het akkoord van bijvoorbeeld de gitarist of toetsenist. Van daaruit kun je je repertoire nog verder uitbreiden. Maar dat is van later zorg!

Conflicten met andere bastonen in de band

Speel je in een band, dan zullen je medemuzikanten moeten leren om uit je buurt te blijven. Dat wil zeggen, muzikaal gezien. De toetsenist bijvoorbeeld, is misschien gewend om lekker een eigen, zelf verzonnen baspartij onder zijn of haar akkoorden te spelen of simpelweg op de bastonen van de akkoorden te beuken. Hoe dan ook: tenzij het toetsinstrument – toevallig of niet – dezelfde bastonen speelt als jij, gaat dat waarschijnlijk conflicteren met de basgitaar. Want het tegelijk spelen van verschillende bastonen klinkt over het algemeen niet prettig, behalve als ze netjes een octaaf uit elkaar liggen. Dit alles geldt ook voor de gitaar, maar wel in mindere mate, omdat de gitaar nu eenmaal minder laag kan dan een keyboard of piano. Een andere, gedeeltelijke oplossing is het wegdraaien van de basfrequenties van de andere instrumenten door middel van een equalizer. Maar het is veel beter om het probleem eerst bij de wortel aan te pakken. Door instrumenten zo min mogelijk in elkaars frequentiegebied te laten spelen, krijg je onmiddellijk een transparantere mix!

Basgitaarles - Waar kan ik terecht?

De tonen van de basgitaar

Hieronder vind je de tonen van een basgitaar (de B-snaar is alleen voor 5-snarige basgitaren). Klik op de afbeelding om de volledige toets (‘fretboard’) te zien. Let op: we hebben de tonen een beetje vereenvoudigd, voor de leesbaarheid. Alle tonen met een ♭-symbool (een ‘mol’) hebben eigenlijk een dubbele naam: de noot D♭ bijvoorbeeld, kan ook de C♯ zijn, afhankelijk van de context. Zie voor meer informatie onze blogs over noten lezen. Niet nodig, wel handig.

Basgitaar-techniek voor beginners

Voorbeeld: majeur-arpeggio spelen

Arpeggio beginnend op de E-snaar

  1. We nemen als voorbeeld een majeur-arpeggio. Die kun je altijd gebruiken wanneer er een majeur-akkoord in het akkoordenschema zit. Straks meer daarover.
  2. We gebruiken de eerste majeur-arpeggio uit het arpeggio-overzicht onderaan dit artikel. Dit overzicht is zeker niet compleet, maar bevat voor elk bekend akkoord twee eenvoudig te spelen arpeggio’s. De rode lijn in de afbeelding hieronder laat zien dat we als oefening de noten op volgorde spelen van laag naar hoog en weer terug. Een open cirkeltje geeft de grondtoon aan. Je ziet dat de grondtoon hier toevallig twee keer voorkomt: één keer laag en één keer hoog.
  3. Laten we de majeur-arpeggio eens oefenen door te beginnen op de toon G van de E-snaar. We spelen dan dus een G majeur-arpeggio. In de afbeelding hieronder hebben we de vorm van de majeur-arpeggio over de toets heen gelegd.Basgitaar-arpeggio's
    • Oefening: begin op de lage G en ga vanaf daar alle tonen van de arpeggio spelen, op volgorde. Eerst omhoog en dan weer naar beneden.
    • Zoals je geleerd hebt in het Basgitaar-techniek-artikel, krijgt elke vinger een vakje. De eerste G bijvoorbeeld, speel je met de middelvinger. De volgende toon, de B, met je wijsvinger, de D met je pink, etc.
  4. Blijf dit herhalen. Maak elke toon even lang. Dus niet even stoppen als je bovenaan bent, maar meteen weer teruggaan. Kies een tempo waarop je foutloos kunt spelen! Speel de arpeggio net zo lang tot het automatisch gaat en je er niet meer over na hoeft te denken. Pas daarna kun je wat sneller gaan spelen. Denk eraan: dit is maar een oefening. Het is niet zo dat je tijdens een liedje steeds die tonen in deze volgorde achter elkaar moet spelen. Het gaat erom dat je de tonen van het akkoord in de vingers hebt. Je kunt vervolgens zelf kiezen welke tonen je speelt en in welk ritme. Het idee is dat je op deze manier altijd de juiste tonen beschikbaar hebt om een baspartij te spelen die goed samen klinkt met het liedje.

Arpeggio beginnend op de A-snaar

  1. We oefenen nu de tweede majeur-arpeggio uit het overzicht. Je ziet hem hieronder.Basgitaar-arpeggio's
  2. We doen weer G als voorbeeld, maar nu gebruiken we de A-snaar. Zoek op de A-snaar de G-toon. Die zit vrij hoog, zoals je merkt, bij de 10e fret. Zorg dat de open stip op deze G begint.
  3. Ga deze arpeggio weer op dezelfde manier oefenen. Volg de rode lijn vanaf de G omhoog en terug. Pas als je terug bent bij de lage G, speel je ook nog de lage D (het gele lijntje) en begin je weer opnieuw.

Arpeggio’s vanaf andere tonen spelen

  • Je kunt de majeur-arpeggio’s natuurlijk ook op elke andere toon beginnen.
  • Voorbeeld: speel de eerste majeur-arpeggio weer, maar schuif hem twee vakjes op, naar de A (zie hieronder). Deze tonen kun je gebruiken om mee te spelen met een A majeur-akkoord.Basgitaar-arpeggio's
  • Wil je meespelen met bijvoorbeeld een B majeur-akkoord? Schuif je vingers dan nog eens twee vakjes op.
  • Ga oefenen met het spelen van de twee majeur-arpeggio’s op verschillende tonen. Zorg dat je de majeur-arpeggio’s zowel hoog als laag op de hals soepel kan spelen.

Arpeggio’s gebruiken bij het meespelen met akkoordenschema’s

  • Majeur-akkoorden: een majeur-akkoord herken je aan alleen maar een losse nootnaam (dus zonder nummer, symbool of extra letter). Bijvoorbeeld de G of B♭. Je kunt hiervoor altijd een majeur-arpeggio gebruiken.
  • Mineur-akkoorden: een mineur-akkoord herken je aan een ‘m’ achter de nootnaam (soms wordt er ook wel ‘min’ of ‘-‘ gebruikt). Bijvoorbeeld Gm of B♭m. Hiervoor kun je altijd een mineur-arpeggio gebruiken.
  • En zo zijn er nog veel meer akkoorden. Zorg dat je altijd beide arpeggio’s uit ons overzicht kunt spelen. Dan heb je een groter repertoire en hoef je zo min mogelijk sprongen te maken met je hand. En daardoor kun je straks sneller en soepeler spelen.
  • Tip voor beginners: maak de akkoorden van een akkoordenschema eenvoudiger in het begin. Dat doe je door elke 6, 7 en 9 (of hoger) weg te laten. Voorbeeld: bij een C7-akkoord speel je dan gewoon de C majeur-arpeggio in plaats van een C7-arpeggio.

Voorbeeld: van A naar D

Op de volgende manier wissel je heel gemakkelijk tussen de arpeggio’s voor A en D. Je ziet dat je je hand nauwelijks hoeft te verplaatsen. Elke vinger blijft in hetzelfde vakje. We gebruiken de eerste majeur-arpeggio voor A en de tweede voor D:

Basgitaar-arpeggio's

Overzicht Basgitaar-arpeggio’s

Voor alle veel gebruikte akkoorden vind je hier steeds de twee arpeggio’s die het makkelijkst zijn om te spelen. Er zijn dus nog veel meer arpeggio’s, maar met onderstaande lijst heb je een prima begin! Elke eerste arpeggio in ons overzicht begint altijd op de E-snaar en de tweede altijd op de A-snaar. En onderaan staan als hulp nog eens alle basgitaar-tonen tot en met de 12e fret vermeld.

○ = grondtoon

Download het arpeggio-overzicht als PDF

Basgitaar-arpeggio's
Basgitaar-arpeggio's

Basgitaar-arpeggio's
Voor de overzichtelijkheid tonen we hier alleen de stamtonen (A, B, C etc.). De toon tussen bijvoorbeeld F en G is F♯/G♭. Meer over noten leren? Lees onze muzieknotatie-artikelen.

Download het arpeggio-overzicht als PDF

Meer leren over akkoorden

Je begint nu misschien te begrijpen dat ook bassisten akkoorden moeten kunnen lezen. Wil je dit onderwerp nog beter snappen? De volgende artikelen zijn heel leerzaam:

Zie ook

» Basgitaar-techniek voor beginners
» Basgitaar leren spelen – Alles voor de beginner
» Basgitaar afstellen voor beginners
» Fretboard schoonmaken – Hoe reinig ik de toets van mijn gitaar?
» Wat zijn de beste basgitaar-effecten voor mij?
» Strap buttons van je gitaar vervangen door strap locks – Hoe?
» Basgitaarles – Waar kan ik terecht?
» De basgitaar – Geschiedenis, technieken & tips
» Wat is de beste basgitaarversterker voor mij?
» Muziek-blessures – 8 manieren om ze te voorkomen
» Baslijnen maken – Handleiding voor de bassist
» De contrabas – Leer hem beter kennen
» Fretloze basgitaar: voor- en nadelen
» 4- of 5-snarige basgitaar – Welke is de beste keuze voor jou?
» Top 10 songs met een bijzonder bas-intro
» Hoe klink je als Robert Trujillo – speelstijl, gear en inspiratie
» De gitaarband-hoogte afstellen: speelcomfort of uitstraling?
» Gitaar of bas stemmen? Hier lees je hoe dat moet!

Piano-akkoorden spelen? Dit is de basis!Piano-akkoorden spelen? Dit is de basis! Bijzondere akkoorden: weinig gebruikt, wel handig!Bijzondere akkoorden: weinig gebruikt, wel handig! Verminderde, overmatige en septiem-akkoorden - Leer ze hierVerminderde, overmatige en septiem-akkoorden – Leer ze hier! Akkoordprogressies begrijpen - Trappen, leidtonen en spanningAkkoordprogressies begrijpen – Trappen, leidtonen en spanning 9, 11 en 13-akkoorden – Zo zitten ze in elkaar Pentatonische toonladder: makkelijk te leren!
4 reacties
  1. Danny | Bax Music schreef:
    18 juni 2024 om 11:57

    Hallo Hanno,

    Dat is doorgaans afhankelijk van het akkoordenschema dat wordt gespeeld en de toonsoort waar de song in staat. Simpel gezegd: Is het gespeelde akkoord een majeur? Dan speel je een majeur arpeggio. Is het gespeelde akkoord een mineur? Dan speel je een mineur arpeggio. Ons onderstaande blog biedt extra uitleg over majeur en mineur akkoorden:

    https://www.bax-shop.nl/blog/diversen/majeur-en-mineur-het-verschil-horen-en-begrijpen/

    Mvg,
    Danny | Bax Music

    Beantwoorden
  2. Hanno Wiersma schreef:
    9 juni 2024 om 19:56

    Hallo,
    Wanneer maak je de keuze om de tonen van een mineur akkoord te gebruiken of de tonen van een majeur akkoord?
    Ik bedoel tijdens het spelen van een triad kun je of de mineur of de majeur kant op begrijp ik.
    Kun je me dat uitleggen?
    met vriendelijke groeten, Hanno

    Beantwoorden
  3. Jan van den Hogen schreef:
    21 juni 2022 om 09:26

    De link naar de PDF met het arpeggio overzicht werkt niet (meer) …

    Beantwoorden
Laat een reactie achter